Bessen zijn heerlijk om van te snoepen. En veel mensen kunnen er niet genoeg van krijgen. Zeker niet als ze die heerlijke en gezonde zoete snacks uit hun eigen tuin kunnen plukken. Maar welke bessen zijn er eigenlijk? En welke kan je in je eigen tuin kweken? Die vraag beantwoorden we in dit artikel, met het ultieme overzicht van alle soorten bessenstruiken die je in je bessentuin kunt kweken. Veel leesplezier!
Overzicht bessensoorten
De volgende bessensoorten kan je in Nederland kweken. Al deze bessensoorten zijn natuurlijk eetbaar - maar sommige moeten wel eerst verwerkt worden.
Frambozen & Bramen
Zomerframboos
Deze frambozen zijn plukrijp in juni en juli.
Rood: Malling Promise, Tulameen, Willamette, Glen Ample, Cascade Delight, Schonemann, Tadmor, Kweli, Glen Clova, Marwé, Glen Prosen, Octavia, TulaMagic.
Geel / Oranje: Golden Everest, Valentina
Paars: Glen Coe
Herfstframboos
Deze frambozen zijn pluktijd in (juli), augustus en september.
Rood: Polka, Himbo Top, Autumn Bliss, Aroma Queen, Zefa Herbstente, Heritage, Ottawa, Sugana Lubera Primeberry
Geel: Fallgold
Paars: Autumn Passion
Dwergframboos
Deze frambozen hebben een stevige, compacte groei en zijn perfect om in pot te houden.
Zomer: Rote Schwedin, Sweet Sunshine, Ruby Beauty ®
Herfst: Little Sweet Sister ®, BonBonBerry ® Yummy, Good as Gold ® (geel)
Braam
Bramen kan je overal wel in het wild plukken. Maar de sappigste en grootste vruchten haal je van productierassen. En die zijn vaak ook nog eens doornloos. Wel zo praktisch bij het plukken natuurlijk.
Doornloos: Chester Thornless, Thornless Evergreen (groenblijvend), Triple Crown, Black Satin, Loch Ness, Navaho, Thornfree, Jumbo, Hull Thornless
Met doorn: Himalaya, Theodoor Reimers, Bedford Giant
Dwerg / compact: Dima, Reuben, Little Black Prince
Frambraam
Frambramen zijn kruisingen tussen frambozen en bramen. Meer weten? Lees dan ons artikel over deze bijzondere vruchten.
Frambramen zijn ideaal voor iedereen die op zoek is naar bessen die je niet in de supermarkt vindt, maar die wel gemakkelijk in Nederland groeien.
Bessen uit de bramenfamilie
Japanse Wijnbes, Zwarte Framboos 'Black Jewel', Prachtframboos 'Olympic Double', Gele kruipframboos, Poolbraam, Aardbeiframboos 'Asterix', Dormanbes, Dauwbraam, Zuilframboos 'Raspberry Tower'
Aalbes
Aalbessen zijn in Nederland vooral bekend als rode bessen. Deze aantrekkelijke vruchtjes, die vaak als garnering gebruikt worden voor taartjes of desserts, zijn er ook in de kleuren geel en roze.
Rode bes
Vroeg: Jonkheer van Tets, Junifer
Midden: Red Lake, Laxton's No. 1, Rolan
Laat: Rovada, Rosetta, Red Poll, Rondom, Rotet, Roodneus
Van rode bessen kan je heerlijke jam maken, maar ook als garnering zijn deze besjes perfect.
Gele / witte bes
De gele bes is het minder bekende zusje van de rode bes. Het is eigenlijk dezelfde plant, maar dan met vruchten in een andere kleur. Hoewel de witte bes minder populair is, is deze zeker niet minder lekker. Sterker nog: wij vinden de iets mildere smaak van de witte bes vaak wat beter.
Zitavia, Witte Hollander, Witte Parel, Werdavia, Blanka, Albatros, Witte van Versailles
Roze bes
De roze bes zit wat kleur betreft net tussen de witte en rode bes in, met een aantrekkelijke roze kleur.
Pink Champagne, Simone, Rosa Sport, Gloire de Sablons
Veenbessen
Veenbessen zijn een groep bessenstruiken uit de Vaccinium-familie. Al deze bessenstruiken hebben strenge voorkeuren voor de grondsoort - deze moet namelijk goed doorlatend en vooral zuur zijn. Perfect is, je raad het al, veengrond!
Blauwe bes
De bekendste veenbes is de blauwe bes. Een zoete, blauwe bes die erg gelieft is en in elke supermarkt te vinden is. Maar de lekkerste blauwe bessen pluk je natuurlijk uit je eigen tuin.
Vroeg: Duke, Northland, Bluejay, Spartan, Bluegold, Ama, Rancocas
Midden: Bluecrop, Goldtraube 71, Brigitta Blue, Heerma, Reka, Pioneer, Darrow, Blue Heaven, Goldtraube 23
Laat: Dixi, Jersey, Torro, Coville, Elisabeth, Ozark Blue
Dwerg (compacte groei): Northsky, Hortblue Petite, Little Blue Wonder
Bijzonder: Pink Lemonade, Sunshine Blue, Flamingo, Chandler (XXL)
Blauwe bessen zijn kieskeurig wat standplaats betreft, maar verder redelijk onderhoudsarm.
Cranberry
De cranberry is een struik uit de familie van de blauwe bes die van origine uit Amerika komt. Doordat de besjes van een schip zijn gevallen groeien ze tegenwoordig ook op Terschelling. Deze rode, lichtzure bessen zijn super gezond en ook erg lekker.
Rode bosbes
De rode bosbes (of vossenbes) is niet zo bekend in Nederland. Tenminste, niet onder die naam. Maar de naam Lingonberry, die gebruikt wordt door Ikea, is wel bekend. Deze rode besjes zijn heerlijk in jam of sap en hebben een aangename wat zure smaak.
De rode bosbes wordt vanwege de compacte groei, witte bloemen en knalrode besjes ook wel als sierplant aangeplant.
Sapbessen
Sapbessen zijn bessen die voor directe consumptie te sterk van smaak zijn. Ze laten zich wel perfect lenen voor het maken van sap of andere heerlijke huisgemaakte producten.
Zwarte bes
Titania, Ojebyn, Ben Nevis, Wellington, Ben Connan, Triton, Bona, Black Reward, Ben Sarek, Ben Lomond
Bijzonder: Jostabes, Little Black Sugar, Big Ben
De zwarte bes staat bekend om zijn heerlijke aroma - de smaak van Cassis. Heerlijk voor sap, maar te sterk om direct op te snoepen.
Duindoorn bes
De duindoorn is een bessensoort die in Nederland ook in het wild voorkomt. Deze struik is zeer sterk en kan ook goed tegen zilte zeelucht. De oranje besjes zijn perfect voor verwerking en super gezond. Let op: de meeste duindoornen zijn niet zelfbestuivend. Je hebt dan dus een mannelijke en vrouwelijke plant nodig om bessen te kunnen plukken!
Polmix (man), Leikora (vrouw), Hergo (vrouw) en Friesdorfer Orange (zelfbestuivend)
De duindoorn komt ook voor in Nederland. Hij groeit vooral, hoe kan het ook anders, in de duinen.
Appelbes
De appelbes is geen bekende fruitsoort. Wel zijn de bessen veel in supermarktproducten te vinden. Zo is de "Aroniabes" (zoals deze bes ook wel heet) vaak in bosvruchtensap te vinden.
Vlierbes
De vlierbes is een heel sterke plant die ook in het wild veel in Nederland voorkomt. Hoewel de besjes rauw giftig zijn, zijn ze gekookt juist super gezond en ook nog eens smakelijk. Vlierbessensap is heerlijk op zichzelf maar kan ook goed worden gebruikt als ingredient.
Van de vlierbes zijn ook enkele rassen die eetbare bessen geven, maar ook prachtig sierlijk blad hebben. Ze staan dus ook goed in de siertuin.
Sier (maar ook eetbaar): Black Beauty, Black Tower, Black Lace, Serenade, Golden Tower
Vlierbessen groeien aan grote schermen. Zowel de bloemen als bessen zijn geschikt voor verwerking.
Aardbei
Aardbeien mogen niet ontbreken in de bessentuin. Deze heerlijke zoete vruchtjes pluk je de hele zomer door. Je kunt aardbeien in een tuin planten, het liefst op verhoogte bedden met wat stro. Maar ook in een pot zijn aardbeien prachtig en smakelijk.
Vroeg: Gariguette, Darselect, Lambada, Elsanta
Laat: Vima Xima
Bijzonder: Pineberry, Frambozenaardbei (Frau Mieze Schindler), CherryBerry (Kersenaardbei), Mrak (klimaardbei), Mara des Bois (bosaardbei)
Kruisbes
De kruisbes is een beetje een vergeten fruitsoort. Deze knapperige bessen hebben een aangename zachtzure smaak en groeien goed in ons klimaat.
Rood: Pax, Captivator (doornloos), Hinnonmaki Röd, Rösko, Remarka, Whinham's Industry
Geel: Hinnonmaki Gül, Mucurines, Lady Sun
Groen: Invicta, Hinnonmaki Grön, Tatjana (doornloos), Whitesmith
Honingbes
De honingbes is een onbekende fruitsoort. Deze bessen komen van origine uit noord-oost Azië maar groeien ook goed in Nederland. Ze hebben een friszure smaak. Zorg wel dat ze goed rijp zijn als je ze plukt, want anders kunnen ze ook wat bitter zijn.
Wojtek, Blue Velvet, Duet, Wołoszebnica, Altaj, Sinoglaska, Fialka, Morena, Delight Vostorg, Borealis.
De langwerpige blauwe vruchten van de honingbes zijn zachtzuur van smaak.
Bijzondere fruitstruiken
Naast al deze algemene bessenstruiken zijn er ook enkele bessenstruiken die je minder vaak in de fruittuin tegen komt. Toch dragen ook deze struiken eetbare bessen.
Kiwibes
Is de kiwibes een bes? Als je de naam zo leest zou je zeggen van wel. Maar in tegenstelling tot de andere planten in deze lijst is de kiwibes geen struik maar een klimplant. De kleine groene besjes zijn kleine kiwi's die met schil en al gegeten kunnen worden.
Groen: Issai (zelfbestuivend), Bayern Kiwi, Fresh Jumbo
Bruin en rood: Geneva, Ken's Red, Ananasnaya, Purpurea Sadowa
Man: Weiki (man)
Kornoeljebes
Kornoeljestruiken zijn niet alleen heel sierlijk. De rode vruchten die aan het einde van de zomer groeien zijn erg gezond en ook nog eens smakelijk. Ze zijn wel vooral geschikt voor verwerking.
Chinese Kornoelje, Gele Kornoelje, Gele Kornoelje 'Jolico', Kruipend Kornoelje
Saskatoonbes
De saskatoonbes wordt ook veel als sierplant aangeplant. Vooral de Amelanchier lamarckii is met haar witte bloemen een populaire sierheester. Maar het is vooral de Amelanchier alnifolia die lichtzoete donkerblauwe bessen geeft. Deze kan je direct van de struik snoepen, of verwerken in heerlijke Saskatoonberry pie.
Obelisk, Thiessen, Smoky, Ballerina, Lamarckii
Het krentenboompje bloeit in het voorjaar met witte bloemen. De besjes pluk je aan het einde van de zomer.
Overige bessenstruiken
Deze bijzondere bessenstruiken kom je in Nederland misschien niet zo snel tegen. Toch zijn ze vaak echt wel de moeite waard!
Augurkenstruik, Japanse Krentenboom, Goumi, Japanse Rozenbottel, Dwergkwee (Crimson & Gold en Jet Trail), Chinese Aardbeienboom, Meidoorn, Chocobes, Goudbes, Sleedoorn, Peerlijsterbes, Nanking kers, Szechuanpeper, Worcesterbes.
Zo veel bessensoorten
Zijn er echt zo veel soorten bessen? Ja, echt wel! Sterker nog, er zijn er nog meer. In deze lijst hebben we ons vooral gericht op bessenstruiken die in Nederland goed groeien, en bij ons te koop zijn.
Maar ga je kijken naar botanische soorten. Dus dat zijn soorten bessen die ergens in de wereld in het wild voorkomen, dan komen er nog veel soorten bessen bij. En kijk je dan naar commerciele varianten van de eerder genoemde fruitsoorten (zoals bijvoorbeeld nog meer verschillende frambozen), dan komen er nog vele boeken aan opties bij.
Er is zoveel variatie in de fruittuin, je kunt eindeloos combineren en genieten!
Wil je graag meer weten over bessenstruiken in de fruittuin? Lees dan ook hier verder:
Referenties
Foto van aardbeien in een bakje (淡路島いちご農園 はる苺) door Masahiko OHKUBO from Kobe, Japan. CC BY 2.0 licentie.
Foto van zwarte bessen in struik door Aw58. CC BY-SA 4.0 licentie.
Foto van cranberries door Ayotte, Gilles. CC BY-SA 4.0 licentie.
Foto van de duindoorn door Ninara. CC BY 2.0 licentie.
.jpg){kind=link}