Chocobes (Leycesteria formosa) - Deze plant heeft vele namen: fazantenbes, grootmoeders oorbel, chocobes of simpelweg Leycesteria (naar de botanische naam). Ondanks de vele namen heeft deze plant nog geen enorme popularitiet in de Nederlandse tuin. Zonde, want het is niet alleen een zeer sierlijke en gemakkelijke plant, maar ook één met zeer smakelijke vruchten.
| Nederlandse naam | Chocobes, Grootmoeders Oorbel, Fazantenbes |
| Latijnse naam | Leycesteria formosa |
| Niveau verzorging | Eenvoudig |
| Niveau produceren | Redelijk hoge opbrengst |
| Soort plant | Struik |
| Plaats in de tuin | Zon, Halfschaduw |
| Ziektegevoeligheid | Resistent |
| Aanbevolen rassen | Chocobes |
Op deze pagina:
- Niet alleen voor de sier
- Standplaats voor fazantenbes
- Fazantenbes planten
- Fazantenbes snoeien en verzorgen
- Fazantenbes vermeerderen
Niet alleen voor de sier
De chocobes wordt vaak gezien als een sierplant. Dat is niet raar, want de lange trossen met paars/witte bloemen zijn prachtig, en ook het wat langwerpige blad is mooi. Maar de zwarte vruchten die aan het einde van de zomer aan de plant groeien zijn eetbaar, en ook nog eens zeer smakelijk. Ze kunnen direct gegeten worden en zijn zoet, met aroma's van chocolade, rozijnen en caramel. Ook verwerken in sap of jam is mogelijk, maar de vruchten zijn vers niet lang te bewaren.
Naar onze mening zijn de bessen van de chocobes eigenlijk het beste direct van de struik. Zorg er wel voor dat je ze pas plukt als ze helemaal donker gekleurd en rijp zijn, anders kunnen de bessen een wat bittere bijsmaak hebben.
De chocobes heeft prachtige paars-witte bloesem, en geeft daarna paars-zwarte (eetbare) bessen. In deze foto ziet u beide!
Vogels
Vogels zijn helemaal dol op de fazantenbes, en zijn dan ook vaak in de struik te vinden. Wilt u dus alle bessen voor uzelf houden? Dan is een vogelnet geen overbodige luxe. Natuurlijk kunt u ook gewoon de bessen met de lokale vogels delen, en op die manier genieten van meer dieren in de tuin.
Standplaats voor fazantenbes
De beste standplaats voor een chocobes is in de volle zon of halfschaduw. Deze plant heeft het niet op nattigheid, dus staat het liefst op een wat drogere plaats in de tuin. Plant hem zeker niet aan de waterkant. Wat grondsoort betreft heeft de fazantenbes het liefst een licht zure, goed doorlatende grondsoort zoals veengrond. Als u zware klei in de tuin heeft is het aan te bevelen om bij het planten wat potgrond te gebruiken.
Is de fazantenbes winterhard?
Hoewel in onze ervaring de fazantenbes geheel winterhard is, kunnen takken in de winter wel wat invriezen. Plant daarom de struik het liefst op een wat beschutte plaats, en niet eenzaam in de wind. Op deze manier zal de vorstschade minder zijn.
Een fazantenbes in pot houden is alleen aan te raden als u deze in de winter buiten de vorst overwinterd: in pot is deze struik niet winterhard.
Middelgrote struik
Een fazantenbes is een middelgrote struik van 150-200cm hoog en ongeveer even breed. Met zomersnoei is de struik ook kleiner te houden. Snoeit u de struik helemaal nooit, en staat deze op een beschutte plaats? Dan kan deze nog wat groter worden, tot maximaal 250cm hoog, maar dit is zeldzaam.
In het park Trompenburg zijn prachtige volgroeide fazantenbes-struiken te vinden van 200cm hoog.
Fazantenbes als woekeraar
Hoewel een fazantenbes licht woekert is dit niet persee een reden om deze niet in de tuin te zetten. In tegenstelling tot andere woekeraars (bijv. bamboe of bramen) verspreid de plant zich niet of nauwelijks ondergronds, en is deze makkelijk te verwijderen. Als u toch nieuwe chocobes-struiken tegenkomt in een geheel andere plaats in uw tuin, dan zijn deze waarschijnlijk op een natuurlijke manier gezaaid. Ook deze kunt u gewoon verwijderen, zonder dat deze weer teruggroeien.
Fazantenbes planten
Hoewel je een fazantenbes in principe het hele jaar door kunt planten, is de beste planttijd in het voorjaar (als de eerste bladeren vormen) of in de herfst. Zorg ervoor dat als je in het voorjaar een struik koopt, deze op een goede manier is overwintert. Vooral in pot is een fazantenbes niet winterhard, en jammer genoeg verzorgen niet alle plantenwinkels deze plant goed in de winter. Natuurlijk overwinteren wij onze fazantenbessen wel altijd!
Fazantenbes snoeien en verzorgen
Een fazantenbes heeft redelijk weinig verzorging nodig. Een jaarlijkse bemesting met organische meststoffen zoals gedroogde organische mest (zoals koemestkorrels) of compost zijn aan te bevelen, maar geeft niet teveel. Een jonge struik heeft geen aanvullende bemesting nodig.
Om een fazantenbes mooi en gezond te houden is snoei wel van belang. Doet u dit niet? Dan kan de struik wat kalig worden en minder vruchten geven. Een fazantenbes geeft bloemen en vruchten op éénjarig hout, en die proberen we daarom zoveel mogelijk te vormen.
Een fazantenbes snoei je in maart, als het niet meer vriest. Snoei op de volgende manier:
- Verwijder oude takken tot 10cm boven de grond.
- Kort jonge takken (van het vorige jaar) in tot 50cm boven de grond.
- Ingevroren scheuten, deze zijn zwart gekleurd en het hout is ingekrompen, mogen geheel verwijderd worden.
Fazantenbes vermeerderen
Natuurlijk kun je een fazantenbes kopen, maar als je al een struik hebt, en er nog één wilt op een andere plaats, is zelf vermeerderen ook een optie. Een chocobes kun je vermeerderen door deze te zaaien of stekken.
Fazantenbes zaaien
Verzamel handmatig de zaden uit de vruchten, en zorg dat deze goed droog zijn met een papieren handdoek. Plaats deze daarna voor enkele weken op een licht vochtige plaats in de koelkast, om deze te stratificeren. Na het stratificeren kan je deze zaden in de herfst uitzaaien in aan stektray (of een ondiepe pot) met zaai & stekgrond, of een mix van potgrond met zand. Er is geen additionele warmte nodig, de zaden zullen in het voorjaar vanzelf kiemen.
Fazantenbes stekken
Fazantenbessen laten zich ook goed stekken. Maak aan het einde van de zomer stekken van het zachte (nieuw gegroeide) hout, van ongeveer 10cm. lang. Knip de stek af net boven de onderste twee bladeren. Verwijder nu alle bloemen, en alle bladeren van de onderste helft van het stekhout. Plaats de stekken nu, met behulp van een groeihormoon, in een stektray of ondiepe pot. Laat 10cm tussen de individuele stekken en zorg ervoor dat de grond mooi vochtig maar niet nat is door water te geven met een fijne broes.
De jonge planten moeten op een lichte en beschutte plaats bewaard worden, en zullen na 4 tot 6 weken wortels gaan vormen. Houdt de aarde vochtig door deze regelmatig met dezelfde fijne broes te bewateren.
Zodra de wortels zich hebben ontwikkeld, kunt u in de herfst stekken naar de tuin verplanten.
