Een kersenboom planten en verzorgen

De kers is bij vele families favoriet. Iedereen houdt van deze kleine, zoete vruchten. Daarnaast is de kers één van de weinige steenfruitsoorten die ondanks het soms barre klimaat in Nederland toch veel in Nederland geteelt wordt. Een kersenboom is een boom waarbij de voorbereiding het halve werk is. Bij het aanplanten is deze boom vrij kieskeurig: het is belangrijk dat u het juiste ras uitkiest wat betreft bestuiving en ziektegevoeligheid, en de juiste plaats waar de boom het naar zijn zin heeft. Staat de boom eenmaal goed, dan is het een gemiddeld onderhoudsvriendelijke boom met een hoge productie van zoete kersen. Bent u op zoek naar een boom voor absolute beginners? Dan is de zoete kers misschien niet direct iets voor u. Mogelijk bied de zure kers dan een alternatief?

Vogelvraat

'Kersen eet je nooit alleen' zeggen wij wel eens. En nee, daarmee bedoelen wij niet alleen alle vrienden en familie die kersen bij u komen plukken. Wij mensen zijn namelijk niet de enige die kersen heel erg lekker vinden. Voor veel vogels is de kers de ideale snack. Net zoals de duif op de foto zitten de vogels in de boom soms al weken te wachten tot de vruchten afrijpen, om ze dan sneller te kunnen grijpen dan dat wij het kunnen.

Om vogelvraat te voorkomen is een goed net dan ook een must. U kunt het net direct over de boom trekken, de boom in een fruitkooi plaatsen, of de boom plaatsen in een kas of serre (waardoor er geen net meer nodig is). Wat hoe dan ook belangrijk is, is om een net te kiezen met een kleine maas. Op die manier voorkomt u dat er vogels vast komen te zitten in het net.

Een kleine boom is makkelijker te beschermen met een net dan een grote boom, waardoor een laagstam bij een kersenboom een grote pré is. Vooral bomen met de zeer langzaam groeinde Gisela 5 onderstam zijn ideal om te bedekken met een net. Dit is ook de reden waarom bomen met deze onderstam veel worden toegepast in de kersenteelt. Kersenbomen op andere onderstammen dan de Gisela 5 kunnen hard groeien en mogen daarom flink gesnoeid worden. Meer over het snoeien van de kers leest u later.

Op deze pagina:

Smaken en gebruiken

Er zijn vele soorten kersen, met ook vele verschillende smaken. De zure kersen, ookwel krieken, worden besproken in een apart artikel (lees hier). Deze krieken zijn beter geschikt voor verwerking (jam, vlaaien, kriekbier etc.) dan zoete kersen. Zoete kersen zijn vooral geschikt voor directe consumptie.

Over het algemeen zijn de donkere kersen (Regina, Kordia) het zoetste. Deze kersen worden ook vaak verkocht bij de groenteboer als 'klapkers' en zijn paars tot zwart van kleur, met dieprood vruchtvlees. Een nadeel van deze rassen is de iets latere rijptijd.

Rassen met een vroegere rijptijd zijn vaak iets lichter van kleur. Felrode en zoete kersen met een vroege rijptijd zijn bijvoorbeeld Bigarreau Burlat en Early Rivers.

Een kersenboom uitkiezen

Voordat u een kersenboom gaat planten moet u nadenken over de volgende zaken.

• Wil ik een zoete kers of een zure kers?
  De zure kers wordt bijna nooit als optie gezien, terwijl deze toch wel enkele voordelen bied.  Niet alleen is de zure kers veel makkelijker in onderhoud. Ook zijn de vruchten eigenlijk beter geschikt voor verwerking. Wilt u de vruchten direct opeten? Dan kunt u beter voor een zoete kers gaan.
  De kers 'Dubbele Meikers' bied een mooie tussenweg. Deze kers is een kruising tussen de zoete en zure kers, en heeft dus ook een zoete smaak met een aangenaam zuur accent. Daarnaast heeft deze boom alle positieve eigenschappen van de zure kers: onderhoudsvriendelijk, ziekteresistent en een rijke oogst.
  Een zure kers kan geplant worden in de halfschaduw of zon, een zoete kers alleen in de zon. Een kersenboom kan op alle gronden geplant worden, maar heeft het vooral naar zijn zin op veen- of zandgrond. Voldoende afwatering is belangrijk, een kersenboom heeft niet graag natte voeten.
• Wanneer wil ik de kers kunnen plukken?
  Niet geheel onbelangrijk; wanneer wilt u de kersen plukken? De pluktijden van kersen liggen met maximaal 4 a 5 weken verschil misschien niet heel ver van elkaar verwijdert, maar die paar weken kan net het verschil maken als u elk jaar rond de zelfde tijd op vakantie gaat. Een selectie van rassen op pluktijd zijn: Dubbele Meikers (eind mei, begin juni), Bigarreau Burlat (eind juni), Kordia (begin juli) en Regina (eind juli). Een overzicht van al onze rassen, met de daarbij horende pluktijden, vindt u natuurlijk in de webwinkel.
• Wil ik een zelfbestuivende boom of plant u meerdere bomen voor kruisbestuiving?
  Bij kersen is de bestuiving van groot belang. Kersenbomen zijn namelijk zeer kieskeurige bestuivers. Er is een mogelijkheid om een zelfbestuiver aan te planten (zoals de Dubbele Meikers of de Sylvia), maar over het algemeen is het aan te bevelen om een combinatie van twee of meerdere kersenbomen aan te planten. Door kruisbestuiving krijgt u namelijk veel meer fruit, en dit fruit is over het algemeen ook veel beter van kwaliteit. De combinaties van rassen die samen voor bestuiving zorgen vindt u in onze bestuivingshulp. Heeft u geen ruimte voor meerdere bomen, dan is een familiekersenboom mogelijk ook nog een uitkomst. Dit is één boom waar meerdere kersenrassen op geent zijn (elke tak is een ander ras). Daardoor heeft u, ondanks dat u maar één boom aanplant, toch kruisbestuiving.
• Wat is de grootte van de boom die ik in mijn tuin wil zetten?
  Net zoals bij vele andere fruitbomen kunnen wij met de juiste onderstam de uiteindelijke hoogte van de fruitboom bepalen. Voor uw gemak hebben wij deze keuzes teruggebracht naar de opties laagstam, halfstam en hoogstam. Tegenwoordig is daar de optie Gisela 5 bijgekomen. Het grote voordeel van bomen op een Gisela 5 onderstam is de vertraagde groei (waardoor de boom o.a. makkelijker in een net past), en de hoge productie. Een nadeel is de grotere gevoeligheid voor droogte. Een Gisela 5 zal bij een warme zomer soms extra water nodig hebben. In de onderstaande tabel geven wij een overzicht van de verschillende maten, en hun eigenschappen.

De juiste plaats voor een kersenboom.

De beste plaats voor een kersenboom is in de volle zon, maar in halfschaduw zal de kersenboom ook vrucht geven.  

Een kersenboom planten

Het planten van uw kersenboom eenvoudig als u volgens dit stappenplan werkt:

• Graaf een gat in de grond waar u graag uw kersenboom heeft, het gat moet iets dieper zijn dan de pot waar uw kersenboom in staat.
• Maak de grond aan de randen van het gat wat losser, met bijvoorbeeld een schop.
• Vul het gat met een laagje potgrond, waardoor het gat even groot wordt als de pot van de kersenboom.
• Haal de kersenboom uit de pot.
• Maak de wortels van de kersenboom goed nat.
• Zorg ervoor dat de wortels niet meer in de vorm van de pot zitten.
• Zet de kersenboom in het gat.
  • (Optioneel) Doe koemestkorrels in het gat als u de kersenboom in het voorjaar plant, waardoor de kersenboom direct voedingsstoffen heeft.
• Plaats de boompaal in de grond als u een halfstam of een hoogstam kersenboom heeft gekocht, waardoor de wortels niet kapot worden gemaakt door de boompaal.
• Maak het gat dicht en stamp de grond een beetje aan, totdat de kersenboom vast staat en de wortels de grond nog wel kunnen doordringen.

De verzorgingskalender

Om uw boom gezond en vitaal te houden is de juiste verzorging erg belangrijk. Hieronder omschrijven wij de verzorging van een kersenboom.

VBC (Januari)

Het gebruik van vruchtboomcarbolineum (VBC) is een optionele stap die veel fruittelers wel toepassen. Dit middel, die ook op biologische basis geproduceerd wordt, vormt een waslaagje om de eitjes van insecten waardoor deze in het voorjaar niet uitkomen. U voorkomt hiermee dus aantasting door diverse insecten. Wij adviseren het gebruik van VBC alleen als u veel kersenbomen aanplant (en daarmee dus meer kans maakt op ziekten), of in het verleden problemen heeft gehad met insectenvraat in uw kersenbomen.

Bekalken (Februari)

Veel mensen geven trouw elk jaar een handje meststoffen aan hun planten, maar daarbij wordt kalk vaak vergeten. Zonde, want kalk is voor sommige bomen (waaronder de kers) erg belangrijk. Door een handje kalk per jaar bij de boom te strooien wordt de zuurtegraad van de grond beter geregeld, en worden meststoffen beter opgenomen.

Bemesten (Maart)

Bemesten is belangrijk voor de groei van de kersenboom, wij raden gewone koemestkorrels aan.

O: Oogsten. Fruit tijdig plukken is altijd belangrijk, maar is bij kersl bomen vrij gemakkelijk. Een kers die iets te vroeg geplukt is, rijpt makkelijk af op de keukentafel. Een overrijpe kers blijft een korte tijd in de boom hangen. Wanneer de kers op de grond valt ben u eigenlijk al te laat, maar dan is de kers nog wel geschikt om verwerkt te worden in jam. Het is eenvoudig om te controleren of een kers rijp is: een rijpe kers laat zichzelf makkelijk plukken en een onrijpe kers zit nog erg vast aan de kersenboom.

S: Snoeien. Het snoeien van een kersenboom zorgt ervoor dat de boom vitaler blijft en meer vrucht geeft. Een eenvoudig stappenplan om uw kersenboom te snoeien vindt u onder het kopje ‘ Het snoeien van de kersenboom’.

Snoeien

Het snoeien is een van de belangrijkste onderdelen in het onderhouden van fruitbomen, het snoeier zorgt voor een betere gezondheid van de boom en een positief effect van het snoeien is dat de boom meer vrucht gaat geven. Het is belangrijk om te snoeien nadat de kersenboom zijn vruchten kwijt is. Als de boom voor de oogst wordt gesnoeid kan dit negatieve bijwerkingen hebben op de boom of op de vruchten. Ook is het belangrijk dat het weer goed is. Het beste weer is droog en zacht weer, bij regen of vorst is de kans op ziektes groter en is er een grotere kans dat de boom dood vriest.

Het snoeien van de kersenboom verschilt per soort kers, aangezien je bij de zoete kers alleen rekening moet houden het licht dat op de kroon valt. Bij morellen is het wat ingewikkelder, morellen dragen alleen vrucht op één jarig hout, en moeten de takken dus weer volledig worden terug gesnoeid worden tot de zijtakken. Allebei de snoei wijzen worden hieronder uitgelegd:

Voor de zoete kers:

1. Probeer de takken door middel van een touw of een elastiek horizontaal te buigen. De zon schijnt namelijk van bovenaf op de boom en als de taken horizontaal gebogen zijn vangt de gehele tak zonlicht op. Wanneer u de tak vastmaakt voordat u snoeit en het gedurende winter laat zitten, dan zult u zien dat de tak horizontaal gebogen blijft.
2. Snoei de beschadigde takken weg, dit zijn de takken die geknakt zijn of de takken waar een groot stuk uit is.
3. Snoei de zijtakjes weg die vastzitten aan de takken, als deze recht omhoog staan en geen knopjes hebben. Deze zijtakjes zijn namelijk niet nuttig, omdat hier geen kers aan zullen komen. Deze takken worden vaak waterloten genoemd. Laat de zeer kleine zijtakjes zitten. Deze takjes hebben veel knoppen en vertakkingen, en vormen de sporen van een boom. Aan deze takjes vormen volgend jaar de kersen.
4. Snoei de takken weg die het zonlicht innemen van andere takken. Als u door middel van het elastiek de takken horizontaal heeft omgebogen, kunt u precies zien welke takken het zonlicht zullen vangen van andere takken. Deze kunt u geheel wegsnoeien.
5. Kort de uitgebogen takken in als u vind dat de boom te breed wordt; anderhalve meter wordt gezien als een mooie lengte voor een gesteltak.

Voor de morel:

1. Verwijder gebroken, beschadigde, oude of zieke takken in hun geheel.
2. Kort de hoofdstam van de boom in als u hem te hoog vind worden.
3. Buig zijtakken van de hoofdstam zodat ze geen andere zijtak kruisen. Maak deze takken vast met een touw, deze mag u er na twee maanden afhalen en dan blijven de takken goed staan.
4. Als u een zijtak niet zo kunt buigen dat hij geen andere tak in de weg staat mag u hem in zijn geheel weghalen.
5. U mag de zijtakken afkorten tot ongeveer een halve meter tot een meter vanaf de stam.
6. Verwijder van de takken die vanaf de zijtakken groeien alle lange takken die naar boven schieten (waterloten), maar bewaar het kleine vruchthout (sporen).

Veel voorkomende ziektes bij kersenbomen: