Woekerende planten kunnen een groot probleem zijn in de tuin. Bijvoorbeeld met bamboeplanten die langzaam maar zeker de tuin overnemen en zich maar moeilijk laten wegjagen. Of die muntplanten die je nu ineens overal in je tuin tegenkomt. In dit artikel vertellen we je over de verschillende soorten fruitstruiken die ook kunnen gaan woekeren, en hoe je ze toch in je eigen tuin kunt kweken zonder dat ze de hele tuin langzaam overnemen.
Woekerende fruitstruiken
De volgende fruitstruiken kunnen zich langzaam maar zeker door de tuin gaan verspreiden:
en in mindere mate:
Hoe erg woekeren deze struiken?
Hoewel vooral de frambozen en bramen best een beetje kunnen woekeren, is het minder extreem dan andere planten. Het woekeren van deze fruitstruiken is echt niet te vergelijken met extreme woekeraars zoals bamboe en munt, die gerust je hele tuin uit gaan en moeilijk te verwijderen zijn.
Frambozen en bramen, en de andere woekerende fruitplanten hierboven, laten zich wel gemakkelijk verwijderen door de takken weg te snoeien.
Woekeren voorkomen
In een wilde tuin is het misschien niet zo erg als een plant woekert. Maar in een wat strakkere tuin is het natuurlijk wel een probleem. En als een woekerende plant andere planten in de tuin begint te verstikken is de lol er wel vanaf.
Gelukkig kan je woekeren vaak voorkomen. Hieronder vertellen we per fruitsoort hoe woekeren het beste voorkomen kan worden.
Aardbeien
Aardbeienplanten verspreiden zich door middel van uitlopers (stolonen). Deze uitlopers groeien vanuit de moederplant en vormen nieuwe planten wanneer ze de grond raken en wortels ontwikkelen. Ze verspreiden zich dus alleen bovengronds. De gele kruipframboos en cranberry, andere bodembedekkers uit ons assortiment, verspreidt zich op precies dezelfde manier.
Het verspreiden van een aardbeienplant is goed gemakkelijk te voorkomen. Dit kan op de volgende manieren:
- Uitlopers wegsnoeien. Knip regelmatig de uitlopers af om te voorkomen dat ze wortels gaan schieten en zo nieuwe planten vormen.
- Verhoogde bedden of bakken gebruiken. Plant aardbeien in verhoogde bedden of bakken. De uitlopers kunnen zo geen nieuwe aarde vinden om in te wortelen en zullen niet verder uitbreiden.
- Mulchen. Bedek de grond rond de planten met mulch om de uitlopers te ontmoedigen om wortel te schieten. Zorg voor minstens 20cm met mulch rondom de aardbeien.
- Fysieke barrières. Plaats fysieke barrières rond de planten om te voorkomen dat de uitlopers zich verspreiden naar ongewenste gebieden. Bijvoorbeeld door een verhoogde rand te maken rondom de aardbeien.
Dit verspreiden is niet alleen een nadeel. Als je graag meer aardbeienplantjes wilt kweken is het losknippen van deze natuurlijke uitlopers een ideale manier om nieuwe aardbeienplantjes te "maken". Deze kan je dan delen met andere moestuiniers of zelf gebruiken om een nieuw aardbeienveld te maken.
De gele kruipframboos verspreidt zich net zoals de aardbei vooral met bovengrondse uitlopers. Het is een ideale bodembedekker.
Frambozen en bramen
Frambozen en bramen verspreiden zich anders dan aardbeien.
In plaats van bovengrondse uitlopers verspreiden deze planten zich vooral met ondergrondse uitlopers genaam wortelstokken. Deze nieuwe scheuten vormen zich op enige afstand (zo'n 10 tot 30cm) van de originele plant en komen daar naar boven geschoten.
Daarnaast kunnen frambozen en bramen zich ook verspreiden door middel van zaden die door lokale vogels worden verspreid. Over het algemeen vormen deze nieuwe, gezaaide planten een minder probleem.
Ook kruisingen tussen frambozen en bramen, zoals de loganbes en taybes, kunnen woekeren. Toch zijn doornloze bramen en deze frambramen naar onze ervaring minder sterke woekeraars dan gewone frambozen en bramen, en het woekeren is bij deze planten dus ook makkelijk te voorkomen.
Om het woekeren van een framboos of braam te voorkomen ben je snel aangewezen aan wortelbarrières die voorkomen dat de wortelstokken kunnen groeien. Omdat deze planten niet zo heel diep wortelen hoeft dit gelukkig niet diep te zijn.
Je leest meer over het voorkomen van woekeren van frambozen en bramen in het volgende artikel:
Woekeren van een framboos voorkomen
Japanse Wijnbes
De Japanse Wijnbes is een familielid van de braam en framboos en ook deze plant verspreidt zich vooral ondergronds. Toch zien we dat een japanse wijnbes zich ook bovengronds kan verspreiden. De erg lange takken kunnen gerust enkele meters verder weer onder de grond komen om daar nieuwe wortels te schieten. Op die manier kan de japanse wijnbes in hoog tempo de tuin door gaan. Daarnaast zaait de japanse wijnbes ook nog eens gemakkelijk uit, wat weer voor geheel nieuwe planten zorgt op heel andere plaatsen in de tuin.
Nu is de japanse wijnbes heerlijk, maar soms is genoeg gewoon genoeg. En als je dan het woekeren wilt voorkomen, dan is het verstandig om alle maatregelen die hierboven bij de aardbeien genoemd staan te combineren met wortelbarrières, die moeten voorkomen dat de worteluitlopers zich verspreiden. Gebruik stevige materialen zoals plastic of metaal en graaf deze in tot een diepte van minimaal 30cm.
Gojibes
De gojibes is in Nederland vooral bekend als superfood, en als gedroogde bes te verkrijgen in natuurwinkels. Maar ook in de tuin kan de gojibes gewoon groeien.
Jammer genoeg is de Gojibes ook een enorme woekeraar die met lange takken alle kanten op groeit en moeilijk in toom te houden is. De gojibes verspreid zich vooral met ondergrondse worteluitlopers. Ook stukken takken die afvallen na een snoeibeurt, of stukken wortel die zijn afgebroken, kunnen gemakkelijk wortel schieten en zo een nieuwe plant vormen. Op die manier kan het best even duren voordat een gojibes uit de tuin verdwenen is.
Ook bij de gojibes is het dus belangrijk om gebruik te maken van een combinatie van maatregelen om het woekeren te voorkomen. Maak tenminste gebruik van een wortelbarrière zoals ingegraven worteldoek of een ingegraven kuip, en zorg ook voor voldoende en regelmatige snoei om uitbreiding te voorkomen.
Vijg
De vijg kan net zoals de gojibes worteluitlopers maken. Door die worteluitlopers kan op zo'n 50cm afstand van de originele vijgenstruik of boom ineens een nieuwe vijg naar boven komen.
Bij een vijg is het dus belangrijk om een wortelbarrière te plaatsen. Gebruik hiervoor worteldoek of zelfs een speciale bamboe-barrière, of graaf een pot of kuip in en plant de vijg daarin. Zo wordt voorkomen dat de wortels lange afstanden afleggen om ergens op een geheel andere plaats weer naar boven te schieten. Omdat de vijg wat dieper wortelt is het belangrijk om een barrière van zeker 40cm diep aan te brengen.
Wij hebben zelf ook een vijg in onze showtuin staan, maar deze heeft geen barrière. We hebben goede ervaringen met het simpelweg wegsnoeien van opkomende worteluitlopers, om zo verspreiding te voorkomen. Op die manier hoeft het lichte woekeren bij een vijg dus zeker geen probleem te vormen.
Ook een vijg kan wortelscheuten aanmaken en daarmee langzaam steeds breder worden.
Passievrucht, druif en kiwi
Ook de passievrucht, druif en kiwi hebben veel groeikracht. Ze worden daarom ook wel eens genoemd als woekeraars. Toch zijn ze dat niet helemaal. Druiven, kiwi's en passievruchten maken namelijk geen bovengrondse of ondergrondse uitlopers die elders in de tuin weer wortelen.
Toch kunnen deze planten behoorlijk groot worden en een groot stuk van de tuin in beslag nemen, omdat ze met lange ranken meters lange afstanden kunnen afleggen en zichzelf kunnen 'vastbinden' aan allerlei muren, schuttingen, rekken en palen. Ook bomen zijn een geliefde plek voor deze planten om zich aan vast te binden.
Toch is dit allemaal gelukkig goed in toom te houden door de planten jaarlijks te snoeien. Zo kan je er gemakkelijk voor komen dat een kiwi, druif of passievrucht in de plaats blijft die je ervoor in gedachten hebt.
Bessentuin
Wil je liever niet nadenken over woekeraars? Dan zijn er gelukkig nog voldoende andere bessenstruiken die je gerust in de tuin kunt zetten. Blauwe bessen, aalbessen, kruisbessen, appelbessen en andere fruitstruiken zullen namelijk niet gaan woekeren en geven heerlijk fruit.
Maar ook de eerder genoemde 'woekeraars' zijn met enkele simpele maatregelen dus prima te kweken in de tuin.
Referenties
Foto van gojibes (photographed in Central China Normal University, Wuhan, Hubei Province, China) door Sun Jiao (Interaccoonale). CC BY 4.0 licentie.
Foto van japanse wijnbes onder "Hoe erg woekeren deze struiken?" door Agnieszka Kwiecień, Nova. CC BY-SA 4.0 licentie
