De kruisbes (ook wel stekelbes of klapbes genoemd) is een ouderwetse fruitsoort. Je ziet de vruchten zo weinig dat je ze bijna een vergeten fruitsoort zou noemen. Hoewel de struiken sterk zijn en gemakkelijk fruit dragen, is snoei wel belangrijk. Door de struik goed te snoeien blijft de struik fruit dragen.
Op deze pagina:
- De juiste tijd om te snoeien
- Een kruisbes uitleiden of als struik
- Ideale vorm voor een kruisbes
- Snoeien van een jonge kruisbes
- Snoeien in het tweede jaar
- Onderhoudssnoei van een kruisbes
- Verder lezen
De juiste tijd om te snoeien
Een kruisbessenstruik snoei je aan het einde van de winter, of het begin van het voorjaar. Wij adviseren februari als ideale snoeitijd.
Als een struik in de zomer erg hard groeit, mag je hem ook in de zomer bijsnoeien Verwijder dan vooral nieuwe aangroei. Oudere takken kan je beter in de winter of het vroege voorjaar wegsnoeien.
In principe snoei je een kruisbes één keer per jaar. Je begint direct de eerste winter na het aanplanten met snoeien.
Een kruisbes uitleiden of als struik
Het is ook mogelijk om een kruisbes uit te leiden aan draden of tegen een muur of schutting. De kruisbes snoei je dan op een andere manier dan een kruisbes als struik. De informatie op deze pagina is gericht op een kruisbes die niet wordt geleid, en dus als struik groeit.
Ideale vorm voor een kruisbes
Een goed gevormde kruisbessenstruik heeft een korte stam van zo’n 10cm boven de grond, met 6 tot 8 zijtakken die schuin naar boven lopen. De takken staan dus niet helemaal verticaal, maar hangen ook niet over de grond.
De takken zijn mooi evenredig verdeeld en dijen allemaal in een andere richting uit. Zo ontstaat er een soort ‘vaas’-vorm, waarbij alle takken goed licht kunnen ontvangen van de zon. Er zijn geen donkere plekken in de struik.
Een kruisbes draagt de meeste vruchten op de takken van twee a drie jaar oud. Het doel van onze onderhoudssnoei is dus om zo veel mogelijk takken van die leeftijd te vormen.
Snoeien van een jonge kruisbes
In de winter nadat de struik is aangeplant voer je een eerste snoei uit. Het is nu vooral van belang om de struik goed in vorm te krijgen.
Volg de volgende stappen om een pas aangeplante kruisbes te snoeien:
- Verwijder alle beschadigde of door ziekte aangetaste takken.
- Zijn er meerdere grondscheuten? Verwijder dan alle scheuten behalve de tak met de meeste groei en zijtakken. Dit wordt onze stam.
- Kort nu alle zijtakken in tot maximaal zo’n 20-30 cm lengte. Knip ze net voor een naar buiten gerichte knop af (dus een knap die van de stam af staat).
- We houden 5 zijtakken aan. Verwijder indien nodig overbodige takken. Verticaal gerichte takken kunnen verwijderd worden om horizontale takken te behouden. Probeer een ‘vaasvorm’ te creëren waarbij de takken zoveel mogelijk van de stam vandaan groeien.
Snoeien in het tweede jaar
“Snoeien doet groeien”, en na onze eerste snoei is de struik dat waarschijnlijk ook flink gaan doen. Na een jaar groeien is het dus tijd voor de tweede snoei.
Het is daarom belangrijk om de struik nu volledig in vorm te snoeien. We snoeien een tweejarige struik als volgt:
- Verwijder nieuw gegroeide grondscheuten: we willen bij de struik maar één stam hebben.
- Kies 6-8 mooi gevormde takken. Kies bij voorkeur takken die naar buiten gericht zijn. Verwijder alle andere zijtakken, zoals takken die naar binnen gericht zijn, en vorm zo een mooie vaasvorm waarbij de takken in verschillende richtingen van de stam vandaan groeien.
Zorg ervoor dat de eerste 10cm van de stam vrij is van zijtakken. - Nu gaan we aan de slag met de overgebleven 6-8 hoofdtakken. Als deze hoofdtakken zelf vertakken, verwijderen we de naar binnen wijzende splitsingen. We korten de hoofdtakken in tot maximaal 80cm. Snoei de hoofdtakken bij voorkeur uit voor een naar buiten wijzende knop.
Onderhoudssnoei van een kruisbes
Na het tweede jaar snoei je elk jaar een kruisbes op dezelfde manier.
Je snoeit een kruisbes op de volgende manier:
- Verwijder oudere takken die het jaar weinig fruit hebben gedragen. Bij kruisbessen dragen takken van zo’n 4 jaar steeds minder fruit. De eerste jaren na het planten van een kruisbes is dit dus nog niet relevant.
Verwijder toch elk jaar tenminste één hoofdtak om de struik voldoende te verjongen.
Je kunt ook de hoofdtak terugsnoeien tot de eerste sterke vertakking. Deze vertakking kan doorgroeien tot het de nieuwe hoofdtak is geworden. - Verwijder nu ook takken die ziek of beschadigd zijn, bijvoorbeeld takken met scheuren door stormschade.
- Verwijder nu takken die te ver zijn doorgebogen, en daarom op de grond hangen. Fruit wat hier aan groeit kan snel beschimmeld raken of worden opgegeten door knaagdieren.
- Verwijder ook alle zijtakken die op de eerste 10cm van de stam groeien.
- Nu verwijderen we alle overgebleven zijtakken tot we maximaal 8 hoofdtakken van de stam overhouden.
- Als laatste stap snoeien we de 6-8 hoofdtakken van de struik. Zijn deze hoofdtakken verder vertakt? Verwijder dan zijtakken die naar de binnenkant van de struik gericht staan. Naar buiten gerichte takken worden behouden.
Kort de hoofdtakken in tot maximaal 100cm. Snoei bij voorkeur net voor een naar buiten gerichte knop af.
Verder lezen
Ben je enthousiast geworden van de gedachte van het eten van verse kruisbessen uit je eigen tuin? Lees dan snel hier verder!
