Een kiwi is niet de makkelijkste fruitsoort om te telen in de eigen tuin. Het kan enkele jaren duren voordat een kiwistruik fruit gaat dragen, en daarna kan bestuiving ook nog wel eens een uitdaging zijn. Als een kiwi eenmaal vruchten gaat dragen is het de kunst om te zorgen dat hij blijft dragen, en dat de oogst goed blijft. Hiervoor is goed snoeien echt essentieel. Waar je bij andere fruitsoorten vaak ziet dat ze wel fruit blijven dragen als de boom of struik 'in de steek gelaten' wordt, is dit bij een kiwi niet het geval. Deze zal blijven groeien en alleen aan de uiteinden van deze enorme plant kiwi's dragen.
Op deze pagina:
Kiwi
De snoei instructies op deze pagina zijn voor kiwi's: Actinidia deliciosa en Actinidia chinensis. Ben je op zoek naar informatie over het verzorgen van een kiwibes (Actinidia arguta)? Lees dan hier verder: een kiwibes planten en verzorgen.
Wanneer snoei je een kiwi?
Je snoeit een kiwi in de winter, bij voorkeur in december of januari, als het blad van de struik gevallen is en de plant geheel in rust is. Het is het beste om zware vorst te vermijden, dus snoei de kiwiplant op een mooie, open dag.
Naast deze wintersnoei is het ook mogelijk om de struik in de zomer nog een beetje bij te snoeien. Meer hierover lees je onder het kopje 'zomersnoei'.
Wintersnoei
In de winter verzet je dus het meeste snoeiwerk bij een kiwi (en ook bij veel andere fruitbomen en struiken). Bij het snoeien van een kiwi volg je de eerste 3 jaar na het aanplanten stappen om de juiste vorm te krijgen. Hierna snoei je elk jaar op dezelfde manier, om de kiwiplant te verjongen.
Groeivorm
De snoei verschilt een beetje per groeivorm.
Allereerst is er de leivorm, waar de takken horizontaal langs een hek, schutting, muur of gewoon draden wordt geleid.
Daarnaast hebben we een dakvorm, waar de zijtakken worden vastgebonden op een pergola of ander dak en waar je dus onder de kiwiplant heen loopt. Bij een dakvorm heb je een lange, hoge stam zonder zijtakken.
Mogelijk zal de snoei zoals deze staat beschreven voor jaar één dus een tweede keer herhaald moeten worden (in jaar 2) om de juiste stamhoogte te bereiken.
In de professionele kiwiteelt wordt vooral de dakvorm gebruikt. De arbeiders lopen dus onder de kiwiplanten door, en de kiwi's hangen vanaf het 'plafond'. Hierdoor zijn ze makkelijk te plukken.
Jaar 1: vormen van een mooie stam
Onderaan de kiwiplant hebben we behoefte aan een mooie, rechte stam. Het eerste jaar staat in het teken van deze mooie stam.
Geleid een centrale tak langzaam naar boven, en geef de plant de tijd om te groeien. Kort deze centrale stam niet in, maar verwijder zijtakken.
Sommige mensen geven de voorkeur om deze stam niet te laten 'slingeren', maar juist recht te blijven. Ze trekken de nu nog dunne tak zelf recht. Dit is niet persée nodig, maar als de kiwi erg strak geslingert is kan het handig zijn om hem wat losser te maken.
Jaar 2: vormen van de hoofdtakken
In het geval van een dakvorm laten we deze centrale stam doorgroeien totdat het dak bereikt is. Bij een leivorm kunnen al eerder zijtakken uitgeleid gaan worden, want daar groeien ook al lager zijtakken.
De zijtakken die groeien kunnen worden uitgeleid zodat ze recht weglopen van de stam. We willen minimaal 60-80cm tussen de hoofdtakken laten.
In het geval van een leivorm beginnen de onderste zijtakken op 80cm boven de grond, en worden daarna elke 60-80cm aan beide kanten, horizontaal herhaald.
Bij een dakboom beginnen alle zijtakken op hetzelfde punt, bovenaan de stam. De zijtakken worden vanuit het centrale punt andere kanten op geleid, zodat er zoveel mogelijk afstand is tussen de hoofdtakken.
Als er te veel hoofdtakken zijn om deze afstand (60-80cm) te houden, zijn er teveel hoofdtakken gevormd. De overtollige takken worden tot de stam weggehaald.
Zorg voor goede ondersteuning van de hoofdtakken door ze vast te binden met bindbuis aan draden of planken. Als de kiwiplant vol met fruit hangt kan er een behoorlijk gewicht op de takken drukken!
Jaar 3: vormen van fruitdragende takken
Nu we een goede structuur hebben met een stam en hoofdtakken is het zaak om vruchthout te vormen. Het vruchthout zijn de langere takken die direct aan de hoofdtakken groeien.
Deze vruchtrdragende moeten na het eerste jaar behouden worden. Ze geven namelijk het volgende jaar fruit. Alleen beschadigde takken, of takken die in de weg zitten, worden verwijderd. Het derde jaar is dus een gemakkelijk jaar!
Ook als er teveel takken zijn, waardoor er minder dan 30cm ruimte is tussen vruchtdragende takken, dan mogen takken weg gebogen of helemaal weg gesnoeid worden.
Nieuwe zijtakken aan de stam mogen verwijderd worden. We hebben genoeg hoofdtakken.
Jaar 4 en daarna: vruchthout vervangen
Hopelijk hebben we dit jaar de eerste kiwi's in onze kiwiplant. Aan het vruchthout wat vorig jaar is gegroeid, groeien nu kleine steeltjes. Aan deze kleine steeltjes, ook sporen genoemd, groeie kiwi's. Aan het einde van het jaar mag al het vruchthout verwijderd worden. Het vruchthout is makkelijk te herkennen aan de eerder genoemde steeltjes. Je verwijderd het vruchthout wat dit jaar vruchten gedragen heeft tot aan de hoofdtak.
Al het vruchthout wat dit jaar nieuw gegroeid is laten we lekker zitten. Hier gaan volgend jaar weer steeltjes en kiwi's aan groeien.
Zorg er wel voor dat er minimaal 30cm ruimte is tussen de vruchttakken. Is dit er niet? Dan kan je een tak wegbuigen, of als dit niet kan helemaal tot de hoofdtak afsnoeien.
Nieuwe zijtakken aan de stam mogen verwijderd worden. We hebben nog steeds genoeg hoofdtakken.
Jaar +5: verjongen
De stap hiervoor kunnen we enkele jaren volhouden. Na een aantal jaar worden de hoofdtakken ouder, en is het beter om ze te gaan vervangen.
Laat een nieuwe hoofdtak groeien vanaf de stam (deze snoei je dus niet af), en als deze een mooie grootte heeft behaald wordt de oude hoofdtak geheel verwijderd. De nieuwe tak heeft nu de ruimte om op de zelfde plaats te groeien.
Vervang niet alle hoofdtakken tegelijk, omdat dit een te grote klap is voor de kiwiplant. Vervang de hoofdtakken langzaam over tijd, en maar één tegelijk.
Zomersnoei
Een kiwiplant kan behoorlijk veel groeikracht hebben. Daarom is het soms aan te raden om de kiwiplant ook in de zomer bij te snoeien. Bij deze zomersnoei worden takken weggehaald die beschadigd zijn, andere planten of bomen in de buurt beschadigen (bijv. door verstikking of door het weghalen van zon) of simpelweg omdat ze in de weg zitten.
Het is niet aan te raden om grote, dikke takken weg te snoeien in de zomer. Een kiwiplant kan daardoor gaan bloeden en ernstige schade oplopen. Ook een zware snoei waarbij het overgrote deel van de kleine takken wordt verwijderd is niet aan te raden, omdat het de groei van de struik tot stilstand kan brengen. Maar het verwijderen van enkele takken kan dus zeker wel.
Meer weten?
Wil je meer lezen over het verzorgen van een kiwiplant? Of ben je op zoek naar een kiwi voor in de tuin? Lees dan hier verder:
- Kiwistruik planten en verzorgen
- Tips voor het snoeien van fruitbomen
- Kiwiplant kopen (ons assortiment kiwi's in de webwinkel)
- Het verschil tussen een kiwi en kiwibes
Referenties
Foto van kiwi's aan pergola door Falk2. CC BY-SA 4.0 licentie.
Foto van kiwi's aan sporen (bij 'Jaar 3') door Luis Miguel Bugallo Sánchez. CC BY-SA 3.0 licentie.
