De vijgenskeletteermot (Choreutis nemorana) is een kleine nachtvlinder die vooral vijgenbomen (Ficus carica) aantast. De rupsen van deze skeletteermot zijn groen tot geelgroen, met donkere stipjes en fijne haartjes. Ze leven in spinsels op het blad en vreten het bladmoes van een vijgenblad weg, waardoor alleen de nerven overblijven. Dit geeft bladeren een doorschijnend, geskeletteerd uiterlijk.
De plaag komt oorspronkelijk uit warmere streken, maar wordt door het mildere klimaat steeds vaker in Nederland en België aangetroffen. Het schadebeeld kan opvallen en soms omvangrijk lijken, maar is meestal niet ernstig voor de gezondheid van de vijgenboom. Wel kan een zware aantasting tijdelijk de bladgroei of vruchtontwikkeling verminderen.
Op deze pagina:
Vijgenskeletteermot herkennen
Het volwassen motje heeft een spanwijdte van 12–17 millimeter. De vleugels zijn bruin met grijswitte dwarsbanden en een lichte metallic glans. Het motje is vooral actief in de schemering en ’s nachts, en heeft zelf geen interesse in de bladeren van de vijgeboom. De rups van deze mot is dat wel.
De rupsen worden 8–12 millimeter lang (relatief klein) en zijn lichtgroen tot geelgroen, met donkere puntjes en korte haartjes.
Ze leven op het bladoppervlak van bladeren van de vijgenboom (Ficus carica), meestal aan de onderzijde, in fijne spinsels. Je kunt een stukje van deze spinsels vaak zien zitten aan de onderkant van het blad, en de rups heeft zich hierbinnen vestopt.
Binnen deze spinsels schrapen ze het bladmoes weg. Het blad van de vijgenboom wordt dus aangetast. Dit gaat meestal niet volgens een vast patroon, maar bij willekeurige 'vlekken' op het blad.
De kleine rups van de vijgenskeletteermot is maar moeilijk met het blote oog te zien. Meestal verstopt hij zich in kleine webben.
Het schadebeeld bestaat uit doorschijnende plekken in het blad, waarbij alleen de nerven overblijven. Vaak wordt het overgebleven deel van het blad wat bruinig van kleur en licht doorschijnend. Naarmate de aantasting vordert, kunnen hele bladeren geskeletteerd raken.
De rupsen komen voor van juni tot september, vaak in meerdere generaties per jaar. Nieuwe aantastingen kunnen zich gedurende het groeiseizoen blijven voordoen. Vaak begint de schade aan enkele bladeren, maar kan zich bij gunstige omstandigheden verspreiden.
Aantasting voorkomen
Voorkomen is lastig: de mot vliegt gemakkelijk van boom naar boom en overwintert als pop in opgerolde bladeren of schorsspleten.
De aantasting is meestal beperkt en heeft weinig invloed op de gezondheid van de vijgenboom.
Wel is het verstandig om bij eerste tekenen verdere verspreiding te voorkomen:
- Verwijder bladeren met spinsels of rupsen en gooi deze bij het restafval (niet op de composthoop).
- Controleer regelmatig op nieuwe aantastingen.
- Ruim in het najaar afgevallen bladeren op om overwinterende poppen te verwijderen.
Door snel te handelen kan de plaag worden afgeremd voordat hij zich over de hele boom verspreidt.
De aantasting van de vijgenskeletteermot is makkelijk te herkennen: een kleine 'bovenlaag' van het blad blijft in takt.
Bestrijding
In de meeste gevallen is (chemische) bestrijding niet nodig. Vijgenbomen lopen weinig blijvende schade op en maken vaak nieuw blad aan.
Bij zware aantasting kan een biologische behandeling helpen:
- Gebruik een middel op basis van Pyrethrum, een natuurlijk extract uit chrysanten.
- Spuit bij voorkeur vroeg in de ochtend of laat in de avond, om nuttige insecten te sparen.
- Zorg dat zowel de boven- als onderzijde van de bladeren geraakt wordt.
Handmatig verwijderen en opruimen van aangetast materiaal blijft de meest milieuvriendelijke en ook nog eens de meest effectieve aanpak.
Referenties
Foto van rusp van skeletteermot op blad vijgenboom: Jadranka Rota, Antonio M. F. Aguiar, Ole Karsholt, Choreutis nemorana larva exiting web shelter, CC BY 3.0
Foto van volwassen mot: Hectonichus, Choreutidae - Choreutis nemorana, CC BY-SA 3.0
Foto van close-up van aangetast vijgenblad: Sam Thomas, Choreutis nemorana feeding damage on Ficus carica, Brixton (52330883666), Cropped, CC BY 2.0
.jpg){kind=link}