Frambozenkever

De frambozenkever legt haar larven in frambozen of bramenstruiken, en richt daarmee veel schade aan aan de vruchten van deze struiken. In dit artikel lees je hoe je de frambozenkevers, haar larven en de schade kunt herkennen, en hoe je de aantasting kunt voorkomen en bestrijden.

Schade door de frambozenkever

De frambozenkever is een interessant dier met een levenscyclus die verwoven is met de frambozenstruik. Jammer genoeg is dit insect schadelijk voor de struik.

Op deze pagina:

• Frambozenkever voorkomen en bestrijden
• Referenties

Kleine bruine kevers

De frambozenkever zelf is niet heel gevaarlijk voor de frambozenstruik. Deze voed zich wel aan bladeren en bloemen van de plant, maar eet vaak niet genoeg om de struik echte schade toe te brengen. 

De redelijk onopvallende bruine kevers eten niet alleen de bladeren en bloemen, maar gebruiken de frambozenstruik ook als plaats om de nieuwe generatie op te brengen. Deze nieuwe generatie, in de vorm van larven, zijn een stuk schadelijker voor de frambozenstruik.

De frambozenkever richt zich vrijwel altijd op een frambozenstruik. In uitzonderlijke gevallen wordt ook wel eens een bramenstruik, loganbes of taybes uitgekozen. Omdat de gehele levenscyclus van de frambozenkever zich bij een framboos plaats vindt blijven ze vaak in grote getalen in de buurt van een frambozenstruik.

Frambozenkevers leggen hun eieren vaak op de bloemen van bloeiende frambozenplanten. Het is daarom belangrijk om vooral tijdens de bloeitijd frambozenstruiken goed in de gaten te houden, om zo vroegtijdig in te kunnen grijpen.

De volwassen frambozenkever is een redelijk onopvallende bruine kever. 

Larven eten de vruchten

De larven van de frambozenkever richten de meeste schade aan. Dit doen ze door zich te goed te doen aan de rijpende vruchten. De kevers verschijnen meestal in het voorjaar en leggen eitjes in de bloemknoppen. De larven boren zich vervolgens in de frambozen, waardoor de vruchten beschadigd raken en vatbaar worden voor infecties. De aangerichte schade resulteert in verminderde oogstopbrengst en kwaliteit. In het ergste geval zijn geen van de frambozen nog eetbaar.

Schade aan vruchten

Het schadebeeld van de frambozenkever verschilt tussen de verschillende rijpingsstadia van de frambozen zelf. 

Bij een vroege aantasting zijn er meestal kleine gaatjes te zien op de frambozen, veroorzaakt door de eileg van de kevers in de bloemknoppen.

Naarmate de frambozen rijpen, worden de schade en de impact van de larven duidelijker. Je zult vaak zachte, bruine, rotte plekken op de vruchten zien, omdat de larven zich door het vruchtvlees hebben geboord en zich hebben gevoed met het sap. 

Als de frambozen eenmaal rijp zijn is de schade nog steeds zichtbaar aan de verminderde kwaliteit van de vruchten. Door de aantasting kan de vrucht er gerimpeld, vervormd en minder sappig uitzien, en kan deze gemakkelijk beschadigd raken of uit elkaar vallen bij het plukken.

Frambozenkever en larve herkennen

De frambozenkever zelf is een redelijk onopvallende kever van ongeveer 5mm lang. Deze kleine bruine kevers zijn bij een aantasting in grote getalen op en rondom de frambozenstruik te vinden, waar ze hun eieren leggen. Zelf zijn ze niet schadelijk voor de struik.

De larven van de frambozenkever zijn interessanter. Deze cremekleurige tot gele larven zijn  6-8 millimeter groot, langwerpig en lijken wat op rupsen. Ze boren gaten door de frambozen heen, om zich zo te voeden, en zijn daarom ook vaak midden in een framboos te vinden.

Overwintering

De volwassen kevers overwinteren om zo het volgende jaar weer hun eieren op bloemen te kunnen leggen. Dit doen ze door zich in te graven in de grond of zich te verstoppen in boomholtes, spleten of onder gevallen bladeren. Tijdens de winter eten de kevers niet en zijn ze moeilijk te vinden. Soms overwinteren ook de larven, vaak in de buurt van de wortels van de frambozenstruik.

Frambozenkever voorkomen en bestrijden

Gelukkig komt de frambozenkever niet vaak voor. Maar als de frambozenkever een frambozenstruik heeft gevonden zal hij zich vermenigvuldigen totdat de frambozenstruik praktisch geen frambozen meer geeft die geschikt zijn voor consumptie. Bestrijding van de frambozenkever is daarom bij een aantasting niet te voorkomen.

Voorkomen van aantasting

Er zijn enkele natuurvriendelijke manieren waarop een aantasting door frambozenkevers (preventief) kan worden voorkomen.

Ten eerste is een gezonde biodiversiteit, en dan vooral veel vogels, van belang. Vogels eten graag de kevers en kunnen voorkomen dat deze de frambozenstruik bereiken. Ook kippen zijn dol op kevers en kunnen frambozenstruiken tegen aantasting beschermen.

Ook lieveheersbeestjes en solitaire wespen zijn natuurlijke vijanden van de frambozenkever. Deze insecten richten zich niet op de volwassen kevers maar juist de larven, en kunnen verspreiding voorkomen.

Ten tweede kan het opruimen van afgevallen bladeren en takken in de winter voorkomen dat de kevers in de buurt van de frambozen kunnen overwinteren en in het voorjaar weer kunnen toeslaan. Vooral na een (lichte) besmetting is het opruimen van bladafval in de herfst aan te bevelen om herbesmetting te voorkomen.

Ten derde kan de frambozenstruik worden afgedekt met insectengaas. Dit is vooral aan te bevelen wanneer er een grote hoeveelheid frambozenstruiken wordt aangeplant, omdat anders de kans op een besmetting erg groot is. Vooral tijdens de bloei van de frambozenstruiken zijn de frambozenkevers haastig op zoek naar een plaats om hun eieren achter te laten, en is het insectengaas een effectief hulpmiddel.

Als laatste kan ook wisselteelt helpen om een aantasting door de frambozenkever te voorkomen. Door na enkele jaren de frambozenstruiken te vervangen door andere fruitplanten kan worden voorkomen dat een populatie van kevers zich in de grond rondom de struik opbouwd om elk jaar weer de frambozen te komen opeten.

Behandelen van aantasting

Als de frambozenstruik al is aangetast door frambozenkevers zit er niets anders op dan de struik te behandelen, om de aantasting terug te dringen.

Hiervoor zijn twee effectieve manieren.

Schudmethode

De eerste is de "schudmethode", waarbij de kevers met de hand gevangen worden en verdrinken in een emmer met zeepsop. De timing voor de schudmethode is erg belangrijk. Voer dit uit bij de eerste bloei van de frambozen, meestal in mei, wanneer de volwassen kevers actief zijn.

Ga vroeg in de ochtend met een emmer met zeepsop naar de struik (de kevers zijn nog traag vanwege de koelere temperaturen) en schud te takken van de frambozenstruiken goed uit boven de emmer met sop. De kevers vallen zo uit de takken de emmer in, en verdrinken door.

Herhaal deze methode enkele keren in de dagen hierna, totdat er geen kevers meer uit de struik vallen.

Insecticide

Ten tweede zijn er insecticide. Het middel pyrethrum is toegestaan in de biologische teelt en zeer effectief, al hoewel er vaak wel meer dan één behandeling nodig is om alle kevers te doden.

Een groot nadeel van het behandelen met een insecticide is dat ook enkele natuurlijke vijanden, zoals de lieveheersbeestjes, solitaire wespen en spinnen, worden gedood. Je maakt het dus op de lange termijn makkelijker voor de frambozenkevers om terug te keren.

Na een succesvolle behandeling is het van belang om de preventieve tips onder 'Voorkomen van aantasting' uit te voeren om een nieuwe aantasting te voorkomen. 

Referenties

Foto van larve van de frambozenkever op een framboos. CC0 licentie

Foto van volwassen frambozenkever door Jan Stubenitzky (Biodehio). CC BY-SA 3.0 licentie.

Foto van framboos met larve van de frambozenkever (onder 'Schade aan vruchten) door door Rasbak, CC BY-SA 3.0 licentie.

Foto van kip (onder 'Voorkomen van aantasting') door NasserHalaweh. CC BY-SA 4.0 licentie.
Foto van framboos in bloei (onder 'Schudmethode') door Krzysztof Ziarnek, Kenraiz. CC BY-SA 4.0 licentie.