Met het veranderende klimaat is langdurige droogte iets waar we steeds meer rekening mee moeten houden. Zeker als je een fruitboom gaat aanplanten in Zuid-Europa, maar eigenlijk ook al in Nederland. In dit artikel vertellen we je wat meer over hoe je voor je fruitbomen moet zorgen bij langdurige droogte, en welke fruitbomen het beste zijn om aan te planten op droge plaatsen in de tuin.
Alles waar 'te' voor staat is slecht, behalve 'tevreden'
Deze oude wijsheid gaat zeker ook op voor 'te' weinig water. Als een fruitboom te weinig toegang heeft tot water, dan is dat nooit goed. De truc is dus vooral om een fruitboom op te zoeken die minder behoefte heeft aan water, of juist in staat is om water beter te vinden.
Fruitbomen- en struiken in droge gebieden
In erg droge gebieden, zoals de woestijn, zijn er specifieke fruitsoorten die zich speciaal hebben aangepast op de extreme droogte. Vaak doen deze bomen en struiken dat door zelf water op te slaan in hun stam en takken, om zo de lange droge tijden tussen regenbuien te kunnen overleven.
Dit is het geval voor de dadelpalm (Phoenix dactylifera), vijgcactus (Opuntia spp.) en in beperkte mate door de woestijncitroen (Citrus glauca). Doordat deze planten water opslaan zijn ze geheel niet winterhard: bij vorst zet het opgeslagen water uit en 'breken' deze opslagplaatsen. Ze zijn over het algemeen goed geschikt voor klimaten waar er langdurige droogten zijn, met incidentele zware regenbuien. Om deze planten succesvol thuis in de kas of serre te houden is het reproduceren van zo'n klimaat van belang.
Andere planten die goed om kunnen gaan met de droogte beperken vaak hoeveel water ze verliezen tijdens fotosynthese door kleine bladeren met een waxlaag te vormen, of ze vormen zeer diepe wortels om het diepe bodemwater te kunnen bereiken. Voorbeelden van fruitbomen- en struiken die één (of beide) van deze strategiën toepassen zijn: granaatappel, vijg, olijf en bepaalde soorten citrus-vruchten.
Winterharde fruitbomen die goed tegen droogte kunnen
Er zijn ook enkele fruitbomen- en struiken die winterhard zijn, en tegelijkertijd ook goed tegen enige droogte kunnen. Dit zijn dus winterharde fruitbomen die geschikt zijn voor Nederland. Ze zullen in een woestijn niet overleven, maar kunnen wel beter tegen de langdurige droogte in Zuid-Europa dan andere fruitbomen. Deze bomen kunnen beter tegen de droogte doordat ze diepe wortels vormen die het bodemwater bereiken.
Diep wortelen voor grondwater
Het belang van diepe wortels voor een 'droogtebestendige' boom is belangrijk. Houdt dit altijd in gedachte bij het aanplanten en verzorgen van de fruitbomen. Hoewel ze uiteindelijk goed tegen de droogte zullen kunnen, duurt het zeker één a twee jaar voordat ze het diepere bodemwater hebben bereikt. Daarom is het belangrijk om de éérste jaren bij droogte toch goed water te geven.
Halfstam- en hoogstam fruitbomen wortelen meestal dieper dan laagstam fruitbomen. Hoewel deze bomen dus een stuk groter worden zijn ze beter geschikt voor drogere plaatsen, en daarom is het aanbevolen om hiervoor te kiezen op een zeer droge plaats in de tuin. Zeer langzaam groeiende onderstammen zoals de Gisela 5 (en zeker Gisela 3) hebben behoefte aan veel water of een hoge grondwaterstand, en zijn niet geschikt.
Beste soorten om aan te planten bij droogte
De onderstaande struiken en bomen zijn droogteresistente fruitbomen. Ze kunnen goed tegen droogte, mits ze voldoende diep hebben kunnen wortelen. Alleen bij extreme droogte is water geven dan nodig:
- Amandel (Prunus dulcis)
De amandelboom is een middelgrote loofboom met ovale groene bladeren. In het voorjaar produceert hij prachtige roze-witte bloesems. De boom draagt na bestuiving kleine ovale vruchten met een harde schil die openbarsten om de heerlijke, eetbare amandelnoten te onthullen.
In Nederland is het ras Robijn aan te bevelen: deze is winterhard. 
Kweepeer (Cydonia oblonga)
De kweepeerboom is een kleine tot middelgrote boom met een knoestige stam en donkergroene bladeren. In het voorjaar bloeit hij met prachtige wit-roze bloemen. In de herfst rijpen de geurige, gele tot groene vruchten die gebruikt kunnen worden voor het maken van gelei en andere culinaire toepassingen.- Moerbei (Morus spp.)
De moerbeiboom is een middelgrote boom met een karakteristieke grillige groeiwijze en diepgroene bladeren. In de zomer produceert hij sappige, zoete, donkerpaarse vruchten die lijken op lange, cilindrische bessen. Deze vruchten zijn geliefd om hun zoete smaak en worden vaak gebruikt in jams, taarten en andere gerechten.
- Passievrucht (Passiflora caerulea)
De gele passievrucht is een klimplant met prachtige, exotische bloemen die een betoverende geur verspreiden. De vruchten zijn rond en leerachtig met een gele schil. Het sappige, zoete vruchtvlees bevat talloze eetbare zaden en wordt gewaardeerd om zijn intense smaak die zowel zoet als zuur is.
De paarse passievrucht heeft eigenlijk een betere smaak, maar is niet winterhard. - Jujube (Ziziphus jujuba)
De jujube, ook wel bekend als de Chinese dadel of rode dadels, is een kleine tot middelgrote boom met doornige takken en ovale groene bladeren. De vruchten zijn klein, rond en veranderen van groen naar roodbruin wanneer ze rijp zijn. Ze hebben een zoete, honingachtige smaak en worden vaak gedroogd geconsumeerd.
Mispel (Mespilus germanica)
De mispel is een kleine loofboom met een karakteristieke gedrongen vorm en ovale, donkergroene bladeren. In het voorjaar bloeit hij met witte bloemen. De vruchten zijn groot en geelbruin, met een ruwe textuur. Ze hebben een zoet-zure smaak en kunnen worden gegeten wanneer ze zacht en rijp zijn.
De mispel wordt nogal eens verward met de japanse wolmispel of loquat. Ook deze boom wordt vaak mispel genoemd en geeft smakelijke vruchten. En hoewel deze boom ook goed tegen droogte kan, kan hij niet goed tegen strenge vorst.- Vijg (Ficus carica)
De vijg is een grote struik of middelgrote boom met grote, handvormige bladeren. In de zomer produceert hij sappige en zoete vruchten, variërend in kleur van groen tot paars. Vijgen worden wereldwijd gewaardeerd om hun heerlijke smaak en veelzijdigheid in culinaire toepassingen.
Hoewel veel mensen verwachten dat de vijg niet goed kan groeien in het Nederlandse klimaat, is de boom zeer winterhard. Wel is het belangrijk om een boom uit te zoeken waarvan de vijgen goed in Nederland afrijpen: anders blijven ze groen en zuur.
Geschikte rassen zijn o.a. Bornholm's Diamond, Brown Turkey en Rouge de Bordeaux. 
Kaki (Diospyros kaki)
De kaki is een middelgrote boom met glanzende, groene bladeren die in de herfst prachtig verkleuren naar tinten geel, oranje en rood. De vruchten zijn rond en hebben een gladde, oranje schil. Het sappige, zoete vruchtvlees is heerlijk en heeft een unieke textuur. Kaki's worden vaak vers gegeten of verwerkt in desserts en jam. Ook bij de Nederlandse groenteboer zijn deze vruchten steeds vaker te vinden.
Naast de kaki is ook het broertje, de persimoen (Diospyros persimmon) aan te raden. Deze boom geeft vergelijkbare oranje vruchten, maar is iets beter winterhard.
Verlies van blad
Planten in warme gebieden verliezen een deel van hun bladeren in de zomer om zich aan te passen aan de droogte. Dit helpt de planten water te besparen, omdat bladeren veel vocht verdampen. Door bladeren af te werpen, verminderen ze hun waterverlies en behouden ze energie. Zo kunnen ze de droge periode beter overleven. Ook als enkele bladeren bij droogte geel kleuren is dit een natuurlijk effect waarover je je geen zorgen hoeft te maken.
Als een plant haar bladeren deels verliest bij extreme warmte en droogte, dan is dat niet persee een slecht teken, maar meer een natuurlijke manier om de boom met droogte omgaat. Als de bladeren blijven hangen maar verdrogen en oranje/bruin kleuren is er wel reden voor zorgen: dit is een teken dat de boom verdroogt is.
Verder lezen
Wil je meer weten over het houden van fruitbomen in de tuin? Lees dan hier verder:
- Informatie over het planten en verzorgen van fruitbomen
- Op de juiste manier water geven
- De beste planttijden
- Ons assortiment fruitbomen in de webwinkel
Referenties
Foto van vruchten van de dadelpalm (Phoenix dactylifera) in Palermo onder "Fruitbomen- en struiken in droge gebieden" door Agnieszka Kwiecień, Nova. CC BY-SA 4.0 licentie
