Of je nu een ruime tuin hebt of een balkon in de stad, een kleinfruit tuin biedt de perfecte manier om je eigen verse vruchten te kweken. Kleinfruit, zoals frambozen, bramen, en blauwe bessen, zijn niet alleen lekker, maar ook eenvoudig te onderhouden en kunnen zelfs op kleine ruimtes, zoals een terras of balkon, goed groeien. Het aanleggen van een kleinfruit tuin is een goed idee voor de beginnende tuinliefhebber. In dit artikel vertellen we je over alles wat je moet weten om een kleinfruit tuin aan te leggen en te onderhouden.
Wat is kleinfruit eigenlijk?
Kleinfruit is een verzamelnaam voor fruitsoorten die doorgaans in struiken of lage bomen groeien en relatief kleine vruchten produceren. In tegenstelling tot grote fruitsoorten zoals appels of peren, worden kleinfruitplanten vaak gekweekt voor hun bessen of kleinere vruchten, die in grote hoeveelheden kunnen worden geoogst. Voorbeelden van kleinfruit zijn frambozen, bramen, blauwe bessen en aardbeien.
Een goede plek voor een kleinfruit tuin
Om heerlijk zoet fruit te kunnen plukken is het belangrijk om een juiste plek in je tuin te kiezen. De meeste kleinfruitplanten hebben, net als andere fruitplanten, veel zonlicht nodig om goed te groeien en een goede opbrengst te leveren. Zoek dus een plek uit die minstens 6 uur zon per dag krijgt, bij voorkeur in de volle zon. Dit zorgt ervoor dat je planten voldoende energie krijgen om mooie, smaakvolle vruchten te produceren.
In de tuin
Als je een voor of achtertuin hebt (of allebei), kies dan een zonnige plek met goed doorlatende grond. Kleinfruitstruiken houden niet van natte voeten, dus plant niet op laaggelegen plekken waar water zich kan ophopen. Eén of twee vierkante meter grond naast een groot terras veranderd na een flinke regenbui ook snel in een vijver, en is daarom minder geschikt.
Lichte ondergrond
Ook groeit kleinfruit het beste op grond met een lichte structuur. Zware 'brokken' kleigrond zijn niet goed geschikt, maar veengrond of lichte klei wel. ls de bodem in jouw tuin wel kleiig of zwaar? Dan kan je overwegen om wat grof zand toe te voegen om de drainage te verbeteren.
Aanbinden en beschermen tegen vogelvraat
Naast de juiste hoeveelheid zon en ondergrond zijn er nog twee andere dingen om rekening mee te houden, vooral om het jezelf makkelijker te maken.
Als eerste kan het aanbinden van fruitsoorten helpen om het onderhoud te vergemakkelijken en meer te plukken. Vooral frambozen, bramen en kruisingen zoals de loganbes zijn een stuk gemakkelijker te onderhouden als ze woden aangebonden.
Daarnaast is ook bescherming tegen vogelvraat geen overbodige luxe. Zonder enige bescherming eet je vaak weinig fruit zelf - vogels zijn namelijk niet erg goed in delen.
Los hangende netten raden wij niet aan, want daarin raken vogels als snel verstrikt. Beter is om een fruitkooi te gebruiken, zoals op de afbeelding hiernaast.
Balkon of terras
Voor mensen zonder tuin, bijvoorbeeld op een balkon of terras, is het ook goed mogelijk om kleinfruit te kweken in potten. Gebruik grote potten of plantenbakken met voldoende afvoergaatjes om te voorkomen dat water zich ophoopt. Zorg ervoor dat je planten in de volle zon staan, bijvoorbeeld langs een balustrade of tegen een muur die de zon reflecteert.
Houdt wel rekening met de wind. Hoewel kleinfruit van zon houdt, kan sterke wind de kleinfruitplanten al snel beschadigen of de vruchten doen vallen. Een beschutte plek, zoals langs een schutting of tussen andere planten, kan helpen om je kleinfruitstruiken te beschermen.
Voor sommige fruitsoorten zijn er rassen die compacter en bossiger groeien dan anderen, die daarmee ook beter geschikt zijn om in pot te houden. Voorbeelden daarvan zijn de framboos Bonbonberry ® Yummy op de foto hiernaast of de Little Black Prince ® braam.
Als je kleinfruit gaat kweken in potten moet je natuurlijk wel goed water geven. Het eerste wat kleinfruit doet als het te weinig water krijgt is die heerlijke bessen laten vallen - en dat is natuurlijke zonde! In de zomer geef je kleinfruit in potten elke dag water.
Welke soorten kleinfruit groeien goed in Nederland?
Nederland heeft met haar gematigde klimaat de ideale omstandigheden om verschillende soorten kleinfruit te laten groeien. Hieronder vind je een overzicht van de populairste kleinfruitsoorten die in Nederland goed groeien:
- Frambozen – Zoete bessen die in het begin (zomerframboos) of einde (herfstframboos) van de zomer rijp zijn. In de kleuren rood, geel, oranje en paars.
- Blauwe bessen – Blauwe bessen hebben zure grond nodig, maar doen het uitstekend in de Nederlandse tuin of in potten. Je plukt ze (afhankelijk van het ras) tussen juni en september.
- Bramen – Bramen groeien goed in de volle zon en kunnen zich uitbreiden, maar er zijn ook compactere variëteiten voor kleinere tuinen of balkon.
- Aardbeien – Aardbeien zijn perfect voor in potten of bakken en geven vaak al snel vruchten, ideaal voor beginners.
- Goji bessen – Deze superfoodplanten kunnen goed gedijen in ons klimaat, mits ze op een zonnige plek staan. Ze groeien het liefst op wat armere zandgronden.
- Kruisbessen – Kruisbessen zijn een vergeten hollandsde fruitsoort en kunnen goed groeien in zowel de volle grond als in potten.
- Rode, witte en roze (aal)bessen – Deze bessen zijn een klassieker in Nederlandse tuinen, goed bestand tegen kou en regen. Zeer gemakkelijk te kweken.
- Cranberries en vossenbessen – Deze doen het goed in de schaduwrijke, koele plekken van de tuin of balkon. Een zure ondergrond is essentieel!
Hiernaast zijn er ook nog enkele andere bijzondere of minder bekende kleinfruitsoorten die groeien in Nederland. Je vindt hier een overzicht in onze webwinkel: kleinfruit kopen.
Kruisbessen zijn een ouderwetse Nederlandse fruitsoort die perfect groeien in ons klimaat.
Kleinfruit tuin verzorgen en onderhouden
Een goed onderhouden kleinfruit tuin zorgt voor gezonde planten en een rijke oogst! Je bent na het aanleggen van je kleinfruit tuin dus nog niet helemaal klaar. Gelukkig hoeft het onderhoud daarna niet veel werk te zijn, als je weet wat je doet.
Begin met het regelmatig controleren van de waterbehoefte van je planten, vooral in potten, waar de grond sneller uitdroogt. In de volle grond hoef je alleen tijdens droge periodes in hoog zomer water te geven, met uitzondering van het eerste jaar waar je eigenlijk van het voorjaar tot de herfst oplet.
Snoei je planten jaarlijks om de groei te bevorderen en om dode of beschadigde takken te verwijderen. Dit helpt ook om een betere vruchtproductie te stimuleren. Meer informatie over hoe je je kleinfruit goed snoeit lees je hier: snoei instructies per fruitsoort.
Daarnaast is het belangrijk om je planten te beschermen tegen ziektes en plagen. Meestal is preventie beter dan behandeling, maar soms kan je niet anders. Je vindt informatie over hoe je ziektes en plagen kunt voorkomen, herkennen en behandelen hier in onze encyclopedie: ziekten en plagen bij fruitbomen en fruistruiken.
Als laatste moet je je kleinfruitstruiken af en toe ook bemesten voor een optimale groei. Voor de meeste kleinfruit planten gebruik je daarvoor gewoon organische meststoffen, maar meer informatie over bemesting vindt hier: fruitbomen- en struiken bemesten.
Kleinfruit oogsten
Door kleinfruit op het juiste moment om te oogsten heb je de beste smaak en kwaliteit te pakken. Maar wat is dan het juiste moment? Je kijkt al snel naar de maand op het kaartje of op onze website, maar beter is om te kijken en te voelen. Die pluktijd is namelijk afhankelijk van het ras, de plaats in je tuin en het seizoen. Er kan dus gerust van jaar op jaar enkele weken verschil in de pluktijd zitten.
Kijk naar de kleur
Het meeste kleinfruit is rijp wanneer de bessen volledig gekleurd zijn en makkelijk van de plant of struik loskomen. Frambozen bijvoorbeeld moeten diep van kleur zijn en een beetje los van de tak kunnen worden getrokken. Bramen zijn rijp wanneer ze zwart en glanzend zijn. Blauwe bessen kunnen in verschillende fasen rijpen, dus het is handig om regelmatig te controleren en alleen de rijpe bessen te plukken. Aardbeien moeten volledig rood zijn en voelen stevig aan.
Honingbes en loganbes
Alleen bij de honingbes en loganbes kan rijp plukken een uitdaging zijn - beide kleuren al enige tijd voordat ze rijp zijn. Bij de loganbes wacht je tot de bes naar een paarsrode kleur doorkleurt. Bij de honingbes zit er niets anders op dan één of twee bessen te plukken en voor te proeven - als de bessen goed smaken kan ook de rest worden geplukt!
Verder lezen
Ben je door dit artikel enthousiast geworden over het aanplanten van een eigen fruittuin? Leuk! Lees dan ook snel hier verder om nog meer inspiratie op te doen:
- Kleinfruit in de webwinkel
- Teelbeschrijvingen per fruitsoort voor kleinfruit
- Fruitstruik verplaatsen, hoe pak je dat aan?
- Bessenstruiken die goed groeien in potten
Referenties
Foto van Bonbonberry Yummy gebruikt met toestemming van Plantipp BV®.
Foto van fruitkooi met kleinfruit door Michael Garlick. CC BY-SA 2.0 licentie.
