Soms is het verplanten van een bessenstruik gewoon nodig. Misschien ga je verhuizen en wil je je geliefde plant meenemen, of misschien gedijt de struik niet goed op de huidige plek door een gebrek aan zon of voedingsstoffen. Of wellicht is je tuin toe aan een herontwerp en past de struik beter op een nieuwe locatie. Wat de reden ook is, een bessenstruik succesvol verplanten vraagt om een zorgvuldige aanpak. Doe je het op de juiste manier, dan heeft de plant veel meer kans om goed te herstellen en verder te groeien.
In dit artikel lees je alles wat je moet weten om je fruitstruik op de best mogelijke manier te verplaatsen, van voorbereiding tot nazorg en alternatieven.
Wanneer wel of niet?
Elke fruitstruik kan in principe verplant worden, maar dat is niet zonder risico. Er is altijd een kans dat de struik het verplaatsen niet overleeft. En die kans wordt groter als een struik langer op dezelfde plek heeft gestaan. Over het algemeen is het dus niet aan te raden die vijf jaar of langer op dezelfde plek staat.
Daarnaast is het ook niet aan te raden om een fruitstruik te verplanten als die last heeft van een schimmelziekte of insecten. Vooral niet als die schimmelziekte of de insectenplaag in de wortels zit. Hiermee neem je het probleem mee en verspreid je het door je tuin. Een snelle blik naar de wortels tijdens het verplanten voorkomt ellende.
De juiste tijd om een fruitstruik te verplanten
De beste tijd om een fruitstruik te planten is in de winter, als het blad gevallen is en de struik helemaal in winterrust is. Kies voor het verplanten zelf een droge en vorstvrije dag uit.
Kan je echt niet wachten tot de winter? Dan kan je ook een poging wachten in een andere tijd van het jaar. Hoe warmer de periode waarin je verplant, hoe slechter de kansen dat de struik aanslaat.
Als je in de zomer, met tropische temperaturen, een oude struik probeert te verplanten, is de kans op success nihil.
Voorbereiding: rondsteken van de Struik
Rondsteken betekent dat je de wortels van de struik rondom doorsteekt, om hem voor te bereiden op verplaatsing. Dit doe je door met een scherpe schop een cirkelvormige snee te maken rond de struik, tot een diepte van ongeveer 30 cm. Zo snijd je een deel van de wortels door, wat de struik stimuleert om binnen deze kleinere ruimte nieuwe, fijne wortels te ontwikkelen. Deze compacte wortelkluit helpt de plant om na het verplanten sneller te herstellen en beter voedingsstoffen op te nemen.
In november
Een goed moment om te beginnen is in november, wanneer het blad net is gevallen en de struik in rust gaat. Met de winter voor de boeg krijgt de plant zo voldoende tijd om nieuwe wortels te vormen binnen de afgesneden kluit, zodat hij in februari klaar is om te worden verplaatst.
Twee keer rondsteken
Bij jonge struiken is een enkele keer rondsteken vaak voldoende. Voor oudere struiken kun je het rondsteken beter in twee fasen uitvoeren: steek eerst in november een cirkel op ongeveer 100 cm van de stam, en vervolgens in januari een kleinere cirkel op zo’n 80 cm afstand. Zo raakt de struik gewend aan de verandering en behoudt hij tegelijkertijd een deel van zijn wortelondersteuning.
Nu de struik voorbereid is op het verplanten, is het tijd om ook de nieuwe plek gereed te maken.
Ondiep wortelgestel
Fruitstruiken hebben vaak een ondiep maar breed wortelgestel. Het is belangrijk om hier bij het rondsteken en het verplanten rekening mee te houden. Je kunt dus beter iets minder diep rondsteken op een grotere afstand van de struik dan andersom. Maar hou niet teveel afstand aan, want het doel is juist om de wortels door te steken, om zo groei van de compacte wortelkluit te stimuleren.
De nieuwe standplaats klaarmaken, en het verplanten van de struik
Bij het voorbereiden van de nieuwe standplaats voor je bessenstruik is het belangrijk om de bodem geschikt te maken voor de plant.
Dit doe je op de volgende manier:
- Begin met het losmaken van de grond en voeg een laag potgrond toe om de structuur te verbeteren. Vermijd echter het toevoegen van teveel mest of andere voedingsstoffen; deze kunnen te scherp zijn voor de kwetsbare, jonge wortels en kunnen wortelverbranding veroorzaken. Potgrond biedt voldoende voedingsstoffen zonder de wortels te belasten, zodat de plant goed kan herstellen.
- Let erop dat je de struik op dezelfde diepte plant als op zijn oorspronkelijke plek. De diepte is meestal eenvoudig te herkennen aan een lichte verkleuring op de stam, die aangeeft tot waar de plant eerder in de grond heeft gestaan. Dit zorgt ervoor dat de wortels niet onnodig diep of ondiep komen te zitten, wat de vestiging in de nieuwe plek bevordert.
- Omdat je de struik in de winter verplant, is het voldoende om de nieuwe aarde licht vochtig te maken. Overmatig water geven is niet nodig en kan zelfs schadelijk zijn in deze rustperiode. Wacht met goed water geven tot het voorjaar, wanneer de struik weer begint uit te lopen en nieuw blad krijgt. We vertellen we je later in dit artikel meer over het irrigeren van de struik na het verplantne.
Snoei na het verplanten
Om de struik te helpen zich goed aan te passen aan zijn nieuwe plek, is het belangrijk om hem direct na het verplanten terug te snoeien – ook al is het op dat moment niet de optimale snoeitijd. Dit snoeien brengt het takkengestel in balans met de kleinere wortelkluit, waardoor de struik beter kan herstellen en zijn energie kan richten op wortelvorming in plaats van blad- en vruchtgroei.
Verplant je in oktober en zitten er nog wat bladeren (in herfstkleur) aan de struik? Haal deze dan met de hand van de struik af om het verdampen van water direct te stoppen.
Richt je erop om ongeveer een derde van de struik weg te snoeien. Begin met het verwijderen van een deel van de oudste takken; dit geeft de struik ruimte om nieuwe, gezonde groei te ontwikkelen. Daarna kun je de jongere takken inkorten om de vorm en structuur te verbeteren. Deze aanpak is misschien niet de standaard snoeimethode voor fruitstruiken, maar na een verplaatsing is het vooral belangrijk om de plant te ontlasten. Bovendien verwachten we het jaar na het verplanten weinig vruchtproductie, dus kun je de focus leggen op de gezondheid en vitaliteit van de struik.
Mulchen: wel of niet?
Sommige mensen zweren bij het mulchen van een fruitstruik direct na het verplanten. Hoewel daar goede argumenten voor zijn, adviseren wij het zelf niet. We zien vaak dat de mulch vocht en voedingsstoffen uit de bovenste bodemlaag onttrekt, en juist problemen veroorzaakt voor pas verplante struiken. Daarom adviseren wij het eerste jaar na verplanten niet te mulchen.
Extra aandacht in het jaar na verplanten
Hoewel de fruitstruik in de winter is verplant, zal hij in de zomer nog niet over een volledig ontwikkelde wortelkluit beschikken. Hierdoor kan hij bij droogte snel te weinig water krijgen. Geef in het voorjaar en de zomer bij droog weer dus gerust extra water. Zorg er wel voor dat je de struik liever minder vaak een flinke hoeveelheid water geeft dan elke dag een beetje. Dit stimuleert de wortels om dieper te groeien op zoek naar vocht, wat de plant uiteindelijk sterker en beter bestand maakt tegen droogte. Met deze aandacht zal de struik zich sneller vestigen en veerkrachtiger de nieuwe plek omarmen.
Alternatieven
We benoemden het al even, maar het verplanten van een fruitstruik is niet zonder risico's. Zelfs als je alles perfect doet, kan de struik op zijn nieuwe plaats niet aanslaan. Je hebt gelukkig ook wat alternatieven:
- Je kunt een nieuwe fruitstruik kopen en die op de nieuwe plaats aanplanten.
- Je kunt zelf de struik vermeerderen door deze te stekken of af te leggen. Hierdoor kan je een exact kopie van je oude struik op de nieuwe plaats laten groeien.
- Je kunt in sommige gevallen natuurlijk ook gewoon de struik laten staan op zijn oude plaats - wel zo gemakkelijk!
Referenties
Foto van man die de grond voorbereid voor planten door Binyamin Mellish. Pexels licentie.
