Ben Nevis, Ben Sarek, Ben Connan, Big Ben. Het kan bijna geen toeval zijn. En dat is het dus ook niet. Deze rassen zijn allemaal afkomstig van dezelfde onderzoekers in Schotland. In dit artikel vertellen we meer over deze schotse rassen, waarom daar zoveel bijzondere rassen gevonden worden en wat ze bijzonder maakt.
James Hutton Instituut
Al deze 'Ben' rassen komen uit het James Hutton Instituut (Scottish Crop Science Institute) in Dundee, Schotland. Bij dit onderzoekscentrum wordt al sinds 1956 onderzoek gedaan naar Ribes-soorten, en dan vooral zwarte bessen. Het onderzoek was vooral gericht op het kweken van beter vorst resistente rassen. In die tijd ging nog een groot deel van de oogst verloren door late nachtvorst die de bloemen van de zwarte bessenstruik kan aantasten.
Later verschoof de focus op het verbeteren van het aanpassingsvermogen van deze struiken naar andere ondergronden, en resistentie tegen ziekten en plagen. Ook de productiviteit van de struiken en natuurlijk de smaak werd door het kruisen van planten verbeterd.
De 'Ben'-reeks cultivars die tijdens het onderzoek gevonden werden worden nu wereldwijd commercieel geteeld. Sterker nog, inmiddels komt 50% van alle zwarte bessen die op deze wereld gekweekt worden van een 'ben' zwarte bes.
De naam Ben
De herkomst van de naam Ben is eigenlijk heel simpel. 'Ben' is het schotse woord voor heuvel of berg. In de schotse hooglanden zijn dus genoeg bergen te vinden waarbij de naam met 'Ben' begint. De zwarte bessen die door het onderzoeksinstituut gevonden worden, worden allemaal vernoemd naar een berg of heuvel die in Schotland te vinden is.
De zwarte bes Ben Nevis is vernoemd naar bovenstaande prachtige berg.
De beste 'Ben' rassen
Er is een enorme hoeveelheid rassen gevonden. Gelukkig zijn er voldoende bergen in Schotland om al deze soorten naar te vernoemen. In de tabel hieronder staan (enkele van) de verschillende rassen beschreven. Enkele van deze rassen zijn ook in ons assortiment opgenomen en dus bij ons te koop.
| Ras zwarte bes | Bschrijving |
|---|---|
| Ben Alder | Rijptijd juli, resistent tegen meeldauw. |
| Ben Connan | Rijptijd half juli, grote vruchten met goede aromatische smaak. |
| Ben Lomond | Rijptijd half juli, middelgrote vruchten. |
| Ben Loyal | |
| Ben More | Rijptijd eind juli, middelgrote vruchten. |
| Ben Nevis | Rijptijd eind Juli |
| Ben Sarek | Rijptijd eind Juli, hoge productiviteit. Compacte struik. |
| Ben Tirran | Rijptijd midden Juli, uniform. |
| Ben Avon | Exclusief voor GlaxoSmithKline. |
| Ben Dorain | Exclusief voor GlaxoSmithKline. |
| Ben Finley | |
| Ben Gairn | Pluktijd begin Juli. Hoge productiviteit. |
| Ben Hope | Rijptijd half juli. Goede ziekteresistentie. |
| Ben Klibreck | Exclusief voor GlaxoSmithKline. |
| Ben Lair | |
| Ben Maia | |
| Ben Nare | |
| Ben Vane | |
| Ben Tron |
Cassis
In Nederland kennen we de zwarte bes toch vooral van Cassis: een heerlijke frisdrank gemaakt van gefermenteerde zwarte bessen. Ook de 'Ben' zwarte bessen hebben hiermee een link.
Het onderzoeksinstituut waar deze zwarte bessen worden gevonden wordt namelijk mede gefinancierd door GlaxoSmithKline, de maker van Ribena(TM). Een populaire frisdrank in het Verenigd Koninkrijk wat ook gemaakt wordt met zwarte bessen en ook een heerlijke cassis-smaak heeft. Als zwarte bessen zo'n belangrijk ingrediënt is voor je product is het niet meer dan logisch dat je op zoek gaat naar nog betere rassen.
Zwarte bes Big Ben
Vroeger was de focus van het instituut dus sterk op het vinden van zwarte bessen voor de sap verwerking. Sinds kort probeert het instituut ook rassen te vinden die beter geschikt zijn voor directe consumptie. Ze zijn op zoek naar een ras met grotere, sappigere en vooral zoetere vruchten. Er worden steeds meer zwarte bessen vers gegeten, waarschijnlijk door de grote gezondheidsvoordelen, en het instituut probeert hier beter passende rassen voor te vinden.
Het eerste ras wat is gelanceerd met deze doelgroep in gedachten is de Big Ben: een zoete zwarte bes met opvallend grote bessen. Ideaal voor directe consumptie, maar ook nog steeds goed geschikt voor verwerking.
Zwarte bessenstruik in de tuin
Wil je ook heerlijk zwarte bessen plukken uit je eigen tuin? Dat kan! De zwarte bes is een gezonde en redelijk onderhoudsvrije plant die goed groeit in Nederland, en dus ook goed geschikt is voor de beginnende tuinier.
Omdat een bessenstruik zelfbestuivend is, en niet groter wordt dan één tot anderhalve meter hoog en breed, heb je aan één plant in de tuin of in een pot genoeg om fruit te kunnen plukken. Daarom is deze plant ook voor de kleinste tuin geschikt.
Zorg er wel voor dat de je een bessenstruik goed snoeit en bemest. Zo kan je jaren lang heerlijke bessen uit je eigen tuin plukken.
Naast de 'Ben' rassen waar dit hele artikel om draait zijn ook de rassen Ojebyn en Titania aan te bevelen.
Meer weten over een zwarte bessenstruik in de tuin? Lees dan hier verder:
- Zwarte Bessen kopen in de webwinkel
- Een zwarte bessenstruik planten en verzorgen
- Plantinstructies voor bessenstruiken
Referenties
Foto van bloemen van de zwarte bes door Krzysztof Ziarnek, Kenraiz. CC BY-SA 4.0 referentie.
Foto van berg Ben Nevis door Radomír Šalda. CC BY-SA 4.0 referentie.
Foto van een fles Ribena door Reedy. CC BY-SA 3.0 licentie.
.jpg){kind=link}