Stoofappels zijn niet een heel bekend gerecht. De meeste mensen kennen appelmoes of stoofperen, maar weten niet dat je appels ook kunt stoven. Gestoofte appels blijven mooi heel maar zijn wel zacht, en hebben een heerlijk zoete en aromatische smaak. Stoofappels zijn een traditioneel en ouderwetse bereiding met appels die al heel lang in Nederland gegeten worden. Jammer genoeg zijn stoofappels steeds minder bekend. Gelukkig vertellen we je in dit artikel alles wat je moet weten over stoofappeltjes.
Beste appels voor hete bliksem
Stoofappels zijn niet alleen heerlijk als dessert, net zoals stoofperen. Ze zijn ook heerlijk voor hartige gerechten, zoals hete bliksem.
De beste hete bliksem maak je met een mix van zachtzure en aromatische appels die tot moes koken, zoals de Goudreinet, en zoete stoofappels zoals Dijkmanszoet en Zoete Ermgaard. De zoete stoofappels maken het gerecht wat lichter, en de Goudreinet wat frisser. Smullen maar!
Kan je niet aan een Dijkmanszoet of Ermgaard appel komen? Dan kan je ook Jonagold gebruiken.
Welke appels kan je stoven?
Niet alle appels kan je zomaar stoven. Veel appels, zoals Elstar of Goudreinet, worden snel zacht. Ideaal voor appelmoes, maar funest voor een stoofappel. Voor de stoofappel heb je een zoete tot zachtzure appel nodig die bij het koken mooi heel blijft. Je kunt de appelpartjes daarna mooi heel serveren. Je hebt speciale stoofappels die perfect zijn om te te stoven, maar er zijn ook handappels die je in de supermarkt kunt verkrijgen die geschikt zijn om stoofappeltjes mee te maken.
Beste appels om stoofappels mee te maken
De volgende appelrassen zijn de best geschikte appels om te stoven. Ze hebben een fijne smaak en blijven mooi heel en compleet.
Rode Dijkmanszoet
De Rode Dijkmanszoet is een zeer ouderwetse appel die waarschijnlijk van origine uit de Betuwe komt. De appeltjes worden ook wel eens liefkozend "dijkmanszoetjes" genoemd. Het is een gezonde en redelijk onderhoudsvrije boom die zeer sierlijk rood-oranje gestreepte appeltjes draagt.
Deze appels zijn minder goed geschikt als handappel, maar wel echt perfect om te stoven. De partjes blijven mooi heel bij het koken en hebben een aangename zoete smaak.
Deze boom is niet zelfbestuivend, dus zorg dat er een bestuivende appelboom in de buurt staat. O.a. de stoofappel Zoete Ermgaard is als bestuiver geschikt, maar ook Cox's Orange of James Grieve kunnen gebruikt worden.
Ondanks dat de Rode Dijkmanszoet onze favoriete stoofappelboom is, is deze minder bekend dan de Zoete Ermgaard. Die appel werd vroeger vaker gekweekt, specifiek om te kunnen stoven.
Zoete Ermgaard
We noemden het al even toen we het hadden over de Dijkmanszoet. De Zoete Ermgaard is de meest bekende, klassieke stoofappel. Het ras was vroeger zeer populair, vooral door de uitstekende smaak en omdat deze appel goed te bewaren is.
Het ras werd in 1864 voor het eerst beschreven en komt waarschijnlijk uit Zuid-Holland. Het is voor ons (onze boomkwekerij en winkel liggen in Boskoop) dus een lokaal appeltje!
Hoewel deze appel niet erg groot is, is hij wel groter dan de redelijk kleine Dijkmanszoet. De appel is mooi felrood op een gele achtergrond. De vorm is ongelijk en wat plat.
Hoewel de Zoete Ermgaard toch vooral een stoofappel is, kan je de appel ook gewoon als een zoete handappel eten. En deze appel laat zich ook goed bewaren. De productiviteit is wat minder, en het duurt ook enige jaren voordat de boom fruit gaat dragen. Net zoals veel andere ouderwetse appelbomen heeft deze boom last van beurtjaren, dus vruchtdunning is belangrijk om dit te voorkomen.
De zoete ermgaard is een redelijk grote, dieprode appel die uitstekend geschikt is om te stoven.
Sweet Caroline
Van alle stoofappels die wij in ons assortiment appelbomen hebben verkopen wij de Sweet Caroline het minste. De Sweet Caroline bomen staan nogal eens als "winkeldochter" voor vele maanden op een nieuwe eigenaar te wachten. Zonde, want het is wel een prachtige en smakelijke appel.
Het gebrek aan aandacht voor deze appel komt simpelweg doordat de stoofappel een beetje in vergetelheid is geraakt. En als je dan al de moeite neemt om een stoofappelboom te kopen, dan ga je waarschijnlijk sneller voor de bekender Dijkmanszoet of Ermgaard.
Ondanks de Engelse naam is de Sweet Caroline een Nederlands ras. Het ras is in 1954 gevonden door het Instituut Voor de Veredeling van Tuinbouwgewassen Wageningen door A.A. Schaap. Het is een kruising tussen Golden Delicious en McIntosh. Het ras heeft een zeer zoete smaak en kan tot drie maanden bewaard worden. De appel is zeer veelzijdig, maar toch vooral geschikt om te stoven of drogen. Verwerkt zijn de appels natuurlijk nog veel langer houdbaar.
Hoewel nogal wat mensen denken dat deze appel vernoemd is naar het bekende nummer van Neil Diamond, maar die plaat kwam enkele jaren later pas uit (zelfs 2 jaar na 1967 toen de Sweet Caroline in de handel werd gebracht). Of de naam van de Sweet Caroline appel later is aangepast om aan te sluiten bij Neil Diamond, of dat de naam een andere herkomst heeft is ons nog niet bekend.
Jonagold
Leuk, al die historische en smakelijke stoofappels, maar wat nu als je stoofappels wilt maken met appels uit de supermarkt of van de groenteboer? Als je al stoofappels bij een groenteboer weet te vinden dan is het vaak een seizoensgebonden product met maar een heel kleine oplage. Je moet er snel bij zijn om deze appels te kunnen kopen.
Gelukkig is het ook mogelijk om stoofappels te maken met Jonagold appels. Deze appels kennen we allemaal als zoet en sappige handappels. Maar als je deze appel stooft blijven de partjes ook mooi heel en daarmee is deze appel goed geschikt als stoofappel. Mogelijk is het wel verstandig om de stooftijd bij deze appel wat korter te houden: anders is er het risico dat de appels toch tot moes koken. En dat is natuurlijk niet de bedoeling.
Jonagold appels kunnen ook gebruikt worden als stoofappel, en zijn gemakkelijk bij de groenteboer te verkrijgen.
Granny Smith (of Green Sensation)
Een andere bekende appel die vaak in de supermarkt te vinden is, is de Granny Smith. Net zoals de Jonagold kan ook deze appel als handappel en als stoofappel gebruikt worden. De appel blijft namelijk mooi heel als je hem kookt.
Wel is de smaak van de Granny Smith heel anders dan de andere appels in deze lijst. De appel is knapperig en smakelijk, maar ook opvallend zuur. Als je dit niet zo heel lekker vindt kan je ook wat suiker gebruiken bij het stoven: dan krijg je toch een zoete maar ook aangenaam aromatische appelsmaak!
Geen ruimte voor een volledige Granny Smith perenboom in de tuin? Dan kan je ook een Green Sensation zuilappelboom overwegen. Deze appelboom groeit smal en geeft vruchten direct aan de stam, en is daarmee ook geschikt voor een kleine tuin of om in een pot te houden. Omdat de Green Sensation is ontstaan uit een kruising met de Granny Smith en een andere appelboom lijken de appels erg op de Granny Smith. Ze zijn middelgroot, groen met een lichte roze blos en hebben een friszure smaak. De Green Sensation appel is afgebeeld op de foto hiernaast.
Stoofappelboom in de tuin
Een stoofappelboom is een fantastische manier om stoofappels te kunnen plukken uit je eigen tuin. Met een laagstam appelboom hoef je daarvoor ook niet zo'n grote tuin te hebben als vroeger toen alleen hoogstammen beschikbaar waren.
Omdat de meeste stoofappels niet zelfbestuivend zijn, is het wel belangrijk dat er een andere boom in de buurt staat om de stoofappelboom te bestuiven. Deze boom hoeft niet persee een stoofappel te zijn, zolang de twee bomen maar een combinatie vormen in de bestuivingstabel.
Wil je meer weten over het planten van een stoofappelboom in de tuin? Lees dan hier verder:
- Een stoofappelboom kopen (ons assortiment appelbomen)
- Een appelboom planten en verzorgen
- Een appelboom snoeien
- Bloesem van een appelboom
Recept voor stoofappels
Ingredienten:
- 6 stoofappels
- met vanillesuiker:
- 1 eetlepels vanillesuiker
- 3 eetlepels kristalsuiker
- óf alternatief:
- 4 eetlepels kristalsuiker
- één theelepel vanille essence
- 4 theelepels kaneel
Instructies:
- Schil de appels en verwijder de klokhuizen.
- Snij de appels in partjes van gelijke grootte. Zo garen ze mooi gelijk af.
- Doe de appelpartjes in een pan of slowcooker en giet er voldoende water in zodat de appels net niet helemaal onder water staan.
- Voeg de kristalsuiker en vanillesuiker toe (of suiker met vanille essence)
- In een pan stoven de stoofappels ongeveer 30 minuten, in de slowcooker voor ongeveer een uur.
- Hou de appels in de gaten, en proef ze gerust. Haal de appels van het vuur als ze mooi zacht zijn, maar nog niet uit elkaar vallen.
Je kunt nu het vocht waar de appels in gestooft zijn nog wat binden met een maizena-papje, als je dat wilt. Ook kun je nog wat kaneel toevoegen aan de appels. Dit is vooral lekker als je de appels in een zoet gerecht of dessert gaat gebruiken.
Natuurlijk zijn stoofappels heerlijk om direct van te snoepen. Maar nog beter is het verwerken van de stoofappels in een ouderwetse hete bliksem. Dit klassieke Nederlandse gerecht is echt fantastisch!
Recept voor hete bliksem met stoofappels
Referenties
Foto van stoofappels door Ambrosia10. CC0 1.0 referentie.
