Roest bij perzikbomen

Perzikroest, veroorzaakt door de schimmels Tranzschelia pruni-spinosae en Tranzschelia discolor, komt bij perzikbomen vooral laat in het seizoen voor. De ziekte manifesteert zich als kleine, roestkleurige puistjes op de onderzijde van de bladeren. Hoewel perzikroest vaak pas in de zomer of herfst verschijnt, kan een zware infectie leiden tot vroegtijdige bladval. Hoewel de schade meestal beperkt is, kan een infectie de boom verzwakken, de oogst van dat jaar verminderen en de boom kwetsbaarder maken voor de winter.

Oorzaak

Perzikroest is een zogenaamde heteroecische roestschimmel, wat betekent dat hij twee verschillende gastplanten nodig heeft om zijn volledige levenscyclus te doorlopen. Dit geldt voor zowel T. pruni-spinosae als T. discolor.

• Waardplant 1 (perzikboom): De schimmel ontwikkelt in de zomer en herfst oranje-bruine sporen op de bladeren van de perzikboom.

• Waardplant 2 (de pruim of sleedoorn): De schimmel overwintert op andere leden van de Prunus-familie, meestal de pruim of, nog vaker, de sleedoorn (Prunus spinosa). In het voorjaar produceert de schimmel op deze waardplanten sporen die door de wind worden verspreid om de perzikbladeren opnieuw te infecteren.

De infectiedruk is het hoogst tijdens lange periodes met veel regen en warme temperaturen. In een natte, warme nazomer zie je de roest zich dan ook het snelst verspreiden.

Herkennen

Perzikroest is, eenmaal aanwezig, relatief eenvoudig te herkennen aan de volgende kenmerken:

• Bovenzijde van het blad: Je ziet kleine, gelige tot bruine vlekjes. Deze vlekken zijn onopvallend in vergelijking met bijvoorbeeld Perzikkrulziekte.

• Onderzijde van het blad: Dit is de meest kenmerkende plek. Onder de gelige vlekken verschijnen helder roestbruine of oranjebruine, poederachtige puistjes (urediniosporen).

  Dit zijn de sporenhoopjes van de schimmel.

• Vroegtijdige bladval: Bij een zware aantasting vallen de bladeren, beginnend bij de onderkant van de takken, vroegtijdig af.

Soms kan het lastig zijn om het verschil te zien tussen de normale herfstverkleuring en aantasting door de schimmelziekte. Normale bladkleuring voor perzikbomen wordt meestal zo rond de eerste week van oktober zichtbaar.

Bruine vlekken op de achterkant van het blad van een sleedoorn.

Voorkomen en behandelen

Bij perzikroest ligt de focus op preventie en het onderbreken van de levenscyclus van de schimmel.

Preventieve maatregelen

In de meeste gevallen zijn enkele simpele, preventieve maatregelen genoeg om schade door roest te voorkomen.

• Bladruiming: verwijder alle aangetaste bladeren, zowel van de boom als onder de boom, zodra de symptomen zichtbaar zijn. Gooi deze bij het restafval (niet op de composthoop) om te voorkomen dat de schimmelsporen overwinteren en zich in het voorjaar verspreiden.
• Waterbeheer: probeer bij het water geven de bladeren niet nat te maken, omdat vocht de kieming van de schimmelsporen bevordert. Zorg voor een goede luchtcirculatie rond de boom.
• Waardplanten weghalen: als de schimmel elk jaar terugkomt, is het wegnemen van de winterwaardplanten (pruim en/of sleedoorn) in de directe omgeving een effectieve, hoewel soms onpraktische, blijvende oplossing.

Chemische en biologische bestrijding

Omdat perzikroest vaak pas laat in het seizoen toeslaat, zijn chemische bestrijdingsmiddelen in een privétuin vaak lastig effectief toe te passen.

In de professionele fruitteelt worden fungiciden ingezet, maar deze zijn vaak niet beschikbaar voor de hobbytuinier. Bovendien is de timing cruciaal: de behandeling moet al vroeg in het seizoen starten om de eerste infectie te voorkomen, en dat terwijl de roest zich pas later in de zomer echt laat zien.

De beste strategie voor de hobbytuinier is een combinatie van focus op algemene boomgezondheid en uitputtende bladruiming om de infectiedruk voor het volgende jaar te verminderen. De meeste biologische en chemische fungiciden zijn effectief tegen deze schimmelinfectie.

Referenties

Foto van perzikblad aangetast door perzik (inleiding). Colin Meurk, Tranzschelia discolor (31), CC BY-SA 4.0

Close-up van perzikblad aangetast door perzik. Colin Meurk, Tranzschelia discolor (33), CC BY-SA 4.0

Foto van achterkant aangetast blad sleedoorn. Björn S..., Tranzschelia sp. on Blackthorn - Prunus spinosa (31143167918), CC BY-SA 2.0