Aalbessen zijn een oerhollandse fruitsoort verkrijgbaar in het rood, geel (wit) en roze. De naam 'aalbes' is wat ouderwets, want tegenwoordig staat deze bes vooral bekend als de rode bes. Logisch, want de rode kleur is toch het meest populaire. Maar de witte en roze aalbes hebben wel voordelen. Ze zijn namelijk vaak wat zoeter, en worden minder snel gepakt door de vogels. In dit artikel gaan we verder in op deze heerlijke bessenstruik, en beantwoorden de meest gestelde vragen. Veel leesplezier!
Veel gestelde vragen over aalbessen
- Op welke grond groeit een aalbes?
- In welke maand snoei je een aalbes, en hoe?
- Wat is een aalbes?
- Wanneer en hoe verplaats je een aalbes?
- Is de aalbes een boom of struik?
- Wat is het verschil tussen een aalbes en rode bes?
- Kan ik aalbessen als een haag aanplanten?
- Hoe kan je rode bessen plukken?
- Wanneer en hoe stek je een aalbes?
- Welke rode bes is het beste?
- Wat kan je allemaal maken met rode bessen?
Op welke grond groeit een aalbes?
De aalbes is een heel gemakkelijke plant die op veel verschillende grondsoorten groeit. Het beste groeit de aalbes op lichte klei. Maar ook op veengronden doet de aalbes het goed.
Als je ondergornd niet ideaal is kan een aalbes met de juiste verzorging ook groeien. Bij zware klei is het aan te raden om zand door de grond te mengen, en zo de structuur te verbeteren. Bij zandgronden die geen voeding of water vasthouden is het dan weer aan te raden om wat zwarte tuingrond door de grond te mengen.
Vooral bij zandgronden is een jaarlijkse bemesting van belang om een goede oogst te behalen.
In welke maand snoei je een aalbes, en hoe?
Een aalbes snoei je in de winter, als het blad is gevallen en de plant in rust is. December is onze favoriete maand om een aalbes te snoeien. Ook in de zomer kan je de aalbes licht bijsnoeien.
Stap-voor-stap snoeiinstructies voor aalbessen vind je hier: een aalbes snoeien.
Wat is een aalbes?
De aalbes is een struik die van nature in Nederland groeit, en die trossen met kleine rode, gele, witte of roze bessen geeft. Vooral de trossen met rode besjes zijn vaak bij de groenteboer te vinden.
De besjes hebben meestal een zachtzure smaak en zijn ideaal voor het vermaken van jam of sap, en kunnen ook gebruikt worden voor garnering van desserts en toetjes.
Wanneer en hoe verplaats je een aalbes?
Een aalbes verplant je het liefste midden in de winter, als de struik geheel in rust is.
Volg de volgende stappen om de volwassen struik te verplanten. Voor een jongere struik kunnen kleinere afstanden worden gehandhaaft.
- Steek in november met een schop de wortels van de struik op zo'n 50cm van de struik af, door de schop verticaal de grond in te steken tot een diepte van zo'n 50cm.
- Steek nu in december de wortels op dezelfde plaats af, en graaf een smalle greppel om de struik heen (op dezelfde afstand).
- Gebruik nu de schop om de wortels ook onder de struik, op een diepte van zo'n 50cm, af te steken. Zo is een wortelkluit van één meter breed en 50cm hoog ontstaan. Met wat geluk zijn ook witte kiemwortels te zien: dit is een goed teken!
- Graaf nu een gat op de nieuw locatie, die ongeveer 20% groter is dan de eerder uitgegraven wortelkluit. Vul het plantgat aan met een dunne laag potgrond, en plant de struik over. Zorg ervoor dat de struik nu even diep in de grond staat als voor het verplanten. Geef de struik nu éénmalig wat water: dit hoeft niet herhaald te worden.
- Snoei de struik zoals je dit normaal bij een rode bes zou doen. Omdat je enkele takken verwijderd staat de struik nu beter in verhouding tot het kleinere wortelgestel.
Op deze manier heeft de struik de beste kans om aan te slaan. Mocht er in het voorjaar een aanhoudende droogte zijn, dan is het belangrijk om de verplante struik wat water te geven.
Tak van een rode bessenstruik in Litouwen. Foto door AfroBrazilian. CC BY-SA 3.0 licentie.
Is de aalbes een boom of struik?
De aalbes groeit als een middelgrote struik van zo'n één tot anderhalve meter hoog, en ongeveer even breed. Er bestaan ook aalbessen op stam. Deze worden, inclusief stam, maximaal 200cm hoog.
Een aalbes plant je gewoon buiten in de tuin. Je kunt een aalbes in principe ook in de kas planten, maar daar loop je wel meer risico op meeldauw aantastingen. Het voordeel van een aalbes in de kas is dat je deze enkele weken eerder kunt plukken dan buiten.
Je plant een aalbes het beste in de zon, maar deze struik groeit ook goed in de halfschaduw. In de halfschaduw hebben de bessen vaak twee of drie weken langer nodig om af te rijpen.
Wat is het verschil tussen een aalbes en rode bes?
De aalbes verwijst naar de Ribes rubrum, een plant die van origine in Nederland voorkomt en smakelijke zachtzure vruchtjes geeft. Deze vruchtjes kunnen rood, geel, wit of roze zijn.
De kleur rood is het meest populair, en wordt vaak simpelweg rode bes genoemd. Op dezelfde manier kan je ook naar een witte bes of roze bes verwijzen. De rode bes is dus een aalbes met rode vruchtjes.
Aalbessen worden ook wel trosbessen genoemd, omdat de besjes aan trossen groeien.
Zwarte bes
De zwarte bes is wel familie van de aalbes, maar echt een andere fruitsoort. Zwarte bessen zijn ook te sterk van smaak om direct van de struik te eten.
Veenbes
Rode bosbes en veenbes zijn geheel andere fruitsoorten, met een andere smaak. De enige overeenkomst die deze bessen hebben is de kleur: ook deze besjes zijn rood.
Kan ik aalbessen als een haag aanplanten?
Aalbessen zijn zeer goed geschikt om een haag te maken. Je kunt alle soorten aalbessen gebruiken voor zo'n fruithaag.
Hoe je een fruithaag van aalbessen maakt lees je op FruitABC: Rode- en witte trosbessen in fruithaag geeft veel bessen!
Hoe kan je rode bessen plukken?
Er is niets lekkerder dan vers fruit uit je eigen tuin, en dat is bij rode bessen en andere aalbessen niet anders! Je plukt rode bessen in de zomer, afhankelijk van het ras ergens tussen juni en augustus. De meeste rode bessen zijn in juli rijp. Aalbessen zijn dus echt zomerfruit.
Hoe weet ik wanneer rode bessen rijp zijn?
Gelukkig is het niet al te moeilijk om te zien of aalbessen rijp zijn, en geplukt kunnen worden. Let op het volgende:
- Rijpe aalbessen hebben een egale kleur. In het geval van rode bessen is dit rood. Ook witte aalbessen verkleuren vaak licht naar geel als ze rijp zijn. Roze aalbessen blijven roze, maar worden wel egaler van kleur.
- Let ook op de glans: rijpe aalbessen hebben vaak wat glanzende bessen. Een matte kleur kan erop wijzen dat de aalbessen nog niet rijp zijn.
- Rijpe aalbessen zijn mooi stevig, en hebben een uniforme grootte aan de tros.
Natuurlijk kan je goed kijken, maar de beste manier om te weten of een aalbes rijp is, is door deze te plukken! Pluk dus één of twee besjes van de tros. Smaken die goed? Dan is het tijd om de hele tros er rustig af te knippen.
Heb je te vroeg geplukt? Dan is er gelukkig niet zo veel aan de hand. De bessen zijn alleen iets zuurder van smaak.
Aalbessen plukken
Bij aalbessen komen de bessen relatief gemakkelijk los van de trosjes. Dit is handig als je de bessen direct uit de struik wilt eten, maar wat minder als je de bessen wilt plukken voor verwerking of om later thuis van te genieten. In dat geval willen we juist de tros plukken, met besjes en al natuurlijk.
Omdat de trossen vaak wat slecht loskomen, en we beschadigingen aan de struik willen voorkomen, is het beter om de trosjes met een schaar los te knippen van de struik. Gebruik bij voorkeur een kleine bloemenschaar, of speciale plukschaar, en knip de tros zo'n 2cm boven de bovenste bes af.
Rode bessen bewaren
Nadat de bessen geplukt zijn, is het de kunst om ze te bewaren.
Bewaar ze in de koelkast in een ademende container, bij voorkeur op een schaal bedekt met keukenpapier om overtollig vocht op te vangen. Aalbessen zijn gevoelig voor vocht en kunnen snel bederven, dus vermijd het wassen van de bessen voor het bewaren. Was ze pas vlak voor consumptie om de houdbaarheid te verlengen. Ook het invriezen van aalbessen is een mogelijkheid, maar de kwaliteit van de besjes gaat zo wel snel achteruit. Ze zijn na het invriezen eigenlijk alleen voor verwerking geschikt.
Een nog betere manier om aalbessen langer te bewerken is door ze direct te verwerken. Een heerlijke thuis gemaakte rode bessenjam kan je natuurlijk vele maanden bewaren.
Jam maken is een ideale manier om rode bessen langer te bewaren. Foto van rode bessenjam "Homemade Red currant jam in a jar (Vegan, KETO, LCHF, Low Carb, Gluten free, FIT)" door epodrez. CC BY 2.0 licentie.
Wanneer en hoe stek je een aalbes?
De aalbes laat zich heel gemakkelijk stekken. Het loont dus zeker om zelf een struikje te vermeerderen. Een stap-voor-stap instructie voor het stekken van aalbessen vind je hier: winterstekken van aalbessen.
Geen zin om te wachten tot de stekken aanslaan? Dan kan je ook direct een struik kopen in onze webwinkel: ons assortiment aalbessen.
Welke rode bes is het beste?
Onze favoriete rode aalbes is de Red Poll ©. Dit ras heeft een goede combinatie van een hoge opbrengst, mooie grote trossen met grote bessen en een uitstekende ziekteresistentie. De Red Poll is wel een PBR ras, wat niet vrij vermeerderd mag worden.
Ook de Red Lake is een populair ras, wat door zijn zoete smaak beter geschikt is om direct van de struik te eten dan andere aalbessen.
Ben je op zoek naar een aalbes die vroeg te plukken is? Dan is het klassieke ras Jonkheer van Tets de beste keuze.
Wat kan je allemaal maken met rode bessen?
Tijd voor een aalbes in de tuin?
Nu dat je antwoord hebt op al je vragen is het misschien wel tijd voor een aalbessenstruik in de tuin. Gelukkig kunnen we je daar ook mee helpen! Lees eerst de nuttige informatie in onze encyclopedie over het planten en verzorgen van een aalbessenstruik. En daarna zoek je een prachtige bessenstruik uit in onze webwinkel.
